Η εκ περιτροπής απασχόληση αποτελεί ειδικότερη μορφή της μερικής απασχόλησης, κατά την οποία η προσφορά εργασίας είναι μικρότερης διάρκειας από το εκάστοτε ισχύον πλήρες ημερήσιο ή εβδομαδιαίο ωράριο, με αντίστοιχη μείωση της αμοιβής.

Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο και το άρθρο 2 Ν. 3846/2010, όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 17 § 3 Ν. 3899/2010 και από όσα ορίζονται σε αυτό, συνάγεται ότι «εκ περιτροπής απασχόληση θεωρείται κάθε απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την ε­βδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή και συνδυ­ασμός αυτών κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας», δηλαδή, η απασχόληση που δεν αναφέρεται σε λιγότερες ώρες σε ημερήσια βάση, αλλά ως βάση χαρακτηρισμού θεωρού­νται οι λιγότερες ημέρες ή εβδομάδες ή μήνες μέσα στο έτος, αλλά πάντα κατά πλήρες η­μερήσιο ωράριο.

Υπό την έννοια αυτή, η εκ περιτροπής απασχόληση δεν μπορεί να λάβει χώρα με μείωση του ημερήσιου ωραρίου εργασίας, αλλά μόνο με μείωση των ημερών, των εβδομάδων ή των μηνών εργασίας του εργαζόμενου.

Η σχετική δυνατότητα με βάση τον νόμο δεν επεκτείνεται σε ολόκληρο το έτος απασχόλησης, αλλά μόνο σε εννέα (9) μήνες κατ’ έτος. Έτσι, εάν ο εργαζόμενος απασχολείται κατά εννέα μήνες με εκ περιτροπής απασχόληση, για τους υπόλοιπους τρείς (3) πρέπει να απασχοληθεί κατά πλήρη απασχόληση.

Ως προς την εφαρμογή της εκ περιτροπής απασχόλησης, αυτή δύναται να γίνει είτε με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων, η οποία εκφράζεται στην έγγραφη ατομική σύμβαση εργασίας, που υπογράφει ο κάθε μισθωτός για λογαριασμό του, είτε δια μονομερούς επιβολής της από τον εργοδότη, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι οποίες είναι:

α) περιορισμός των δραστηριοτήτων του εργοδότη, ο οποίος πρέπει να αφορά στην οικονομική δραστηριότητα και πρέπει να είναι πολύ σοβαρός με μόνιμα χαρακτηριστικά, όχι όταν απλώς μια επιχείρηση έχει ταμειακές δυσχέρειες ή όταν υπάρχει άσχημη συγκυρία στην αγορά. Περιορισμός υπό την ως άνω έννοια θεωρείται και η έντονη έλλειψη ανάγκης της επιχείρησης για την παροχή εργασίας, δηλαδή περιορισμό της ανάγκης του εργοδότη για εργασία, που αν και κατά κανόνα συνδέεται, πάντως δεν ταυτίζεται κατ` ανάγκην με τη μείωση του κύκλου εργασιών (τζίρου) της επιχείρησης ως οικονομικού μεγέθους.

β) ενημέ­ρωση και διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων (ήτοι κατά σειρά: i) τους εκπροσώπους από την πλέον αντιπροσωπευτική συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης που καλύπτει κατά το καταστατικό της όλους τους εργαζομένους ανεξαρτήτως ειδικότητας, ii) εάν ελλείπει η ως άνω, τότε απαιτείται διαβούλευση με τους εκπροσώπους των υφιστάμενων συνδικαλιστικών οργανώσεων iii) εάν ελλείπει και αυτή, απαιτείται διαβούλευση με το συμβούλιο των εργαζομένων και iv) εάν ελλείπει και συμβούλιο εργαζομένων η ενημέρωση και διαβούλευση και ενημέρωση πρέπει να γίνει με το σύνολο των εργαζομένων), σύμφωνα με τους όρους του ΠΔ 260/2006 και του Ν. 1767/88, χωρίς να είναι απαραίτη­το να καταλήξουν σε συμφωνία,

γ) η διάρκεια της να μην είναι μεγαλύτερη από τους εννέα μήνες και

δ) η συμφωνία (όταν πρόκειται για συμβατική εκ περιτροπής εργασία) ή η α­πόφαση του εργοδότη (όταν αυτή επιβάλλεται μονομερώς) να κοινοποιηθεί εντός οκτώ [8] ημερών στην Επιθεώρηση Εργασίας. Πάντως σε περίπτωση διαφωνίας των εργαζομένων ή των εκπροσώπων τους, οι τελευταίοι δεν μπορούν να αντιταχθούν στην νέα σύμβαση εργασίας με την οποία επιβάλλεται μονομερώς από τον εργοδότη εκ περιτροπής απασχόληση.

Σημειώνεται ότι, είτε επιβληθεί μονομερώς με απόφαση του εργοδότη, είτε εφαρμοσθεί κατόπιν συμφωνίας των μερών, η σχετική συμφωνία ή απόφαση περί της εκ περιτροπής απασχόλησης, πρέπει να είναι έγγραφη και να αναφέρει:

α) τα στοιχεία των συμβαλλομένων

β) τον τόπο παροχής εργασίας και την αμοιβή

γ) το χρόνο απασχόλησης και πως αυτός θα κατανεμηθεί και

δ) τους όρους τροποποίησης της σύμβασης, σε περίπτωση που η εν λόγω σύμβαση τροποποιεί υφιστάμενη. Σε περίπτωση παράλειψης εγγράφου τύπου, η σχετική συμφωνία για εκ περιτροπής απασχόληση είναι άκυρη.

Σε κάθε περίπτωση, η επιβολή εκ περιτροπής εργασίας, ως συστήματος καταμερι­σμού μεταξύ των εργαζομένων της μειωμένης πλέον εργασίας, μπορεί να λάβει χώρα μό­νο ενιαία, δηλαδή σε όλους τους εργαζομένους της επιχείρησης ή του τμήματος όπου υ­φίσταται ο περιορισμός της δραστηριότητας και -κατά το δυνατόν- ισομερώς.

Συνοψίζοντας, η επιβολή της εκ περιτροπής απασχόλησης λόγω πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας της επιχείρησης, αποτελεί υποκατάστατο μέτρο της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας. Πάντως, η κρίση του κατά πόσο το σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης που επιλέγει να επιβάλλει ένας εργοδότης στην επιχείρησή του, ασκείται κατά κατάχρηση δικαιώματος ή όχι, ανήκει στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων.