Απόφαση Αρείου Πάγου: υπ’αριθμ.226/2014.
Θέμα: Επιχειρησιακή συνήθεια και οικειοθελείς παροχές εργοδότη. Αρχή της ίσης μεταχείρισης. Αξιώσεις εργαζομένων.
Με την ανωτέρω δικαστική απόφαση αντιμετωπίσθηκαν ,σε κοινό τόπο και άλλων αποφάσεων του Αρείου Πάγου, τα επιμέρους ζητήματα του θέματος, σύμφωνα με τις ακόλουθες παραδοχές. 1. Η επιχειρησιακή συνήθεια ορίζεται ως πρακτική που έχει διαμορφωθεί από μακροχρόνιο ομοιόμορφο χειρισμό ορισμένων ζητημάτων, που ανάγονται στις σχέσεις εργοδότη και μισθωτού μέσα στο χώρο μιας επιχείρησης. Από μόνη της η επιχειρησιακή συνήθεια δεν αποτελεί πηγή γένεσης αξιώσεων, μπορεί όμως να αποτελέσει βάση σιωπηρής συμφωνίας. Αυτό συμβαίνει όταν ο εργοδότης, είτε ρητά με ανακοίνωση του υπόσχεται στους εργαζομένους τη χορήγηση μελλοντικών παροχών υπό ορισμένες προϋποθέσεις είτε, χωρίς θετική υπόσχεση, χορηγεί συνεχώς τέτοιες παροχές στους εργαζομένους, οπότε, η αποδοχή των παροχών αυτών από τους εργαζομένους, παρέχει τη βάση συμβατικής δέσμευσης του εργοδότη και αφαιρεί από τη σχετική πρακτική τον χαρακτήρα της μονομερούς και, συνεπώς, ελευθέρως ανακλητής βούλησης. Για την ύπαρξη επιχειρησιακής συνήθειας απαιτείται η συμπεριφορά του εργοδότη να έχει χαρακτήρα γενικό και απρόσωπο, έναντι των εργαζομένων. Να αντιμετωπίζεται δηλαδή το ίδιο θέμα κατά τρόπο γενικό, μακροχρόνιο και ομοιόμορφο, η συνήθεια δε αυτή μπορεί να αναφέρεται και στο ύψος των καταβαλλόμενων αποδοχών, υπό τη μορφή καταβολής αποδοχών που υπερβαίνουν τις καθορισμένες με τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή τις ατομικές εργασιακές σχέσεις.
2. Εξάλλου, η αρχή της ίσης μεταχείρισης των μισθωτών, που απασχολούνται στον ίδιο εργοδότη, αρχή που απορρέει από τις διατάξεις του άρθρου 288 ΑΚ και του άρθρου 141 της Συνθήκης περί Ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, επιβάλλει όπως ο εργοδότης, όταν προβαίνει από κάποιο λόγο που , που εκτιμά ελεύθερα, σε εκούσια παροχή στους μισθωτούς του, να μη εξαιρεί από αυτή κάποιον ή κάποιους μισθωτούς, οι οποίοι ανήκουν στην ίδια κατηγορία και παρέχουν εργασία κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Με βάση τα προεκτεθέντα, οι «οικειοθελείς» παροχές αποτελούν την προϋπόθεση και το αντικείμενο τόσο της επιχειρησιακής συνήθειας – πρακτικής – όσο και της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Εφόσον ο εργοδότης, από επιχειρησιακή συνήθεια ,προβαίνει ανεπιφύλακτα σε χορήγηση κάποιας παροχής, ανακύπτει σιωπηρή συμφωνία βάσει της οποίας ο εργοδότης υποχρεούται να συνεχίσει να χορηγεί την παροχή αυτή, η οποία παύει πλέον να είναι οικειοθελής και παρέχει τη βάση συμβατικής δέσμευσης. Έτσι, αν ο εργοδότης παρά την ύπαρξη μιας διαμορφωμένης πλέον στο χώρο της εκμετάλλευσης επιχειρησιακής συνήθειας με αντικείμενο πρόσθετη χρηματική παροχή, εξαιρεί αυθαίρετα από αυτήν έναν ή περισσοτέρους εργαζομένους, τότε αυτοί έχουν αφενός αξίωση που στηρίζεται στην επιχειρησιακή συνήθεια και αφετέρου αξίωση που στηρίζεται αρχή της ίσης μεταχείρισης.
Ακολούθως των ανωτέρω παραδοχών, επικυρώθηκε ως ορθή απόφαση του Εφετείου που έκρινε, ότι η πρόσθετη αμοιβή της υπερωριακής απασχόλησης, η πέραν του νομίμου ποσοστού του 75%, μέχρι ποσοστού 100%, την οποία παρείχε εκουσίως και ανεπιφυλάκτως στους εργαζομένους του εργοδότη από το έτος 1987 μέχρι το έτος 2007, οφείλετο και για το διάστημα από Μάιο έως και Οκτώβριο του έτους 2007.
