ΙΚΑ Κοινωνική Ασφάλιση

4 Σεπτεμβρίου, 2013

Ασφάλιση κοινωνική. ΙΚΑ. Πρόσωπα υπαγόμενα στην ασφάλιση του ΙΚΑ. Πότε παρέχεται εξαρτημένη εργασία. Τεκμήριο υπέρ της εξαρτημένης εργασίας και πότε ανατρέπεται. Ο υπάλληλος ασφαλιστικής εταιρείας μπορεί να συνάψει με την εταιρεία σύμβαση μεσιτείας, παράλληλα προς τη σύμβαση εργασίας.

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 του Α.Ν. 1846/51 (Α΄ 179), όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4476/65 (Α΄ 103), προϋπόθεση υπαγωγής στην ασφάλιση του ΙΚΑ αποτελεί η παροχή εξηρτημένης εργασίας έναντι αμοιβής. Ο χαρακτήρας, δε, της εργασίας ως εξηρτημένης κρίνεται, ενόψει των συγκεκριμένων συνθηκών κάθε περιπτώσεως, εκ του εάν ο προσφέρων την εργασία του, ανεξαρτήτως του τρόπου αμοιβής του, τελεί, κατά την εκτέλεση αυτής, υπό την καθοδήγηση και επιτήρηση του εργοδότη, οπότε η εργασία θεωρείται εξηρτημένη και συνεπάγεται την υπαγωγή του προσφέροντος αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ, ή εάν, αντιθέτως, διατηρεί ελευθερία ενεργειών, οπότε η εργασία δεν είναι εξηρτημένη και ο προσφέρων αυτή δεν υπάγεται στην ασφάλιση του ΙΚΑ. Εξάλλου, εάν, ενόψει των συνθηκών κάθε συγκεκριμένης περιπτώσεως, είναι πράγματι δυσχερής η διάκριση μεταξύ εξηρτημένης ή μη εργασίας, εφαρμόζεται το προβλεπόμενο από την ανωτέρω διάταξη μαχητό τεκμήριο υπέρ της εξηρτημένης εργασίας και της υπαγωγής του προσφέροντος την εργασία αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ. Προς ανατροπή, δε, του τεκμηρίου αυτού πρέπει να αποδεικνύεται κάθε φορά, κατά τρόπο βέβαιο και σαφή, ότι η εργασία προσφέρεται υπό καθεστώς ελεύθερων ενεργειών του παρέχοντος αυτή, κατά την σχετική πλήρως αιτιολογημένη κρίση της Διοικήσεως και τελικώς του διοικητικού δικαστηρίου (ΣΕ 2416/2000, 2265/1984, 281/1991 κ.ά.).

Επειδή, στην παρ. 1 του άρθρου 27 του Ν.Δ. 400/1970 «περί ιδιωτικής επιχειρήσεως ασφαλίσεως» (Α΄ 10) ορίζονται τα εξής : «Ασφαλειομεσίτης (παραγωγός) θεωρείται παν φυσικόν πρόσωπον μεσολαβούν μεταξύ ασφαλιζομένου και ασφαλιστικής εταιρείας ή των πρακτόρων αυτής διά την σύναψιν της ασφαλίσεως. Ούτος δεν έχει δικαίωμα υπογραφής ασφαλιστηρίων ούτε εισπράξεως ασφαλίστρων. Αι μεταξύ ασφαλιστικής επιχειρήσεως και ασφαλειομεσίτου σχέσεις ρυθμίζονται διά συμβάσεως, δι’ ης καθορίζεται και ο τρόπος αμοιβής αυτού. Πλην της περιπτώσεως καταγγελίας της συμβάσεως δεν επιτρέπεται η τροποποίησις των όρων αυτής προ της παρελεύσεως έτους από της συνάψεώς της». Περαιτέρω, στις παρ. 2 και 3 του άρθρου αυτού προβλέπονται, αντιστοίχως, οι προϋποθέσεις ασκήσεως του επαγγέλματος του ασφαλειομεσίτη και οι υποχρεώσεις αυτού και στην παρ. 4 ορίζεται ότι : «Δεν υπάγονται εις τας διατάξεις του παρόντος άρθρου οι υπάλληλοι των ασφαλιστικών εταιρειών και των πρακτορείων αυτών. Ούτοι δύνανται να μεσολαβούν διά την σύναψιν ασφαλίσεων διά λογαριασμόν των εταιρειών ή των πρακτορείων όπου υπηρετούν». Το άρθρο 27 του Ν.Δ. 400/1970 καταργήθηκε, εν συνεχεία, με το άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 1569/1985 (Α΄ 183). Εξάλλου, στην παρ. 1 του άρθρου 16 του τελευταίου αυτού νόμου ορίζονται τα εξής: «Παραγωγός ασφαλίσεων είναι το φυσικό πρόσωπο το οποίο χωρίς να έχει δικαίωμα να υπογράφει ασφαλιστήρια συμβόλαια παρουσιάζει, προτείνει και προπαρασκευάζει ασφαλιστικές συμβάσεις για λογαριασμό μιας ή περισσότερων ασφαλιστικών επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων ασφαλιστικής πρακτόρευσης με έγγραφη σύμβαση με την οποία καθορίζεται και ο τρόπος αμοιβής του». Στο άρθρο 17 του ίδιου νόμου ορίζονται οι προϋποθέσεις αποκτήσεως επαγγελματικής άδειας για την άσκηση του επαγγέλματος του παραγωγού ασφαλίσεως. Η άδεια αυτή χορηγείται εφόσον στο πρόσωπο του παραγωγού ασφαλίσεων δεν συντρέχουν, μεταξύ άλλων, τα ασυμβίβαστα του άρθρου 9 και η ιδιότητα του ασφαλιστικού υπαλλήλου (άρθρ. 17 παρ. 1 περίπτ. δ). Τέλος, στο άρθρο 19 του αυτού νόμου ορίζεται ότι : «Υπάλληλοι ασφαλιστικών και πρακτοριακών επιχειρήσεων μπορούν να ασκούν τις ασφαλιστικές εργασίες του άρθρου 16 για λογαριασμό των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονται χωρίς να εφαρμόζονται γι’ αυτούς οι διατάξεις των άρθρων 17 και 18, αν έχουν περάσει τρία συνεχή έτη από την πρόσληψή τους στις επιχειρήσεις αυτές και εφόσον η ετήσια παραγωγή τους δεν υπερβαίνει τα όρια του άρθρου 7 ανάλογα με την έδρα του καταστήματος της ασφαλιστικής εταιρείας στο οποίο εργάζεται ο κάθε υπάλληλος. Η διάταξη αυτή ως προς την υπηρεσία των υπαλλήλων δεν εφαρμόζεται για εκείνους που ήδη εργάζονται κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού . . .».

Από τις ως άνω διατάξεις, εν συνδυασμώ προς αυτές των άρθρων 648 επ. και 703 του Α.Κ., προκύπτει ότι είναι δυνατόν ο μισθωτός να συνδέεται με τον εργοδότη του και με άλλες, εκτός της συμβάσεως εργασίας, συμβάσεις και δη με σύμβαση μεσιτείας. Ειδικότερα, ο υπάλληλος ασφαλιστικής εταιρείας μπορεί να συμφωνήσει με αυτήν τη λήψη αμοιβής για τη μεσολάβησή του προς σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων μεταξύ της εταιρείας αυτής και τρίτων, αν οι συμβάσεις αυτές ήθελαν καταρτισθεί κατόπιν της μεσολαβήσεώς του. Αν ο υπάλληλος της ασφαλιστικής εταιρείας υποχρεούται, κατά τη συμφωνία του με την εργοδότριά του, στην κατά τα ανωτέρω μεσολάβησή του, τότε η συμφωνία αυτή έχει χαρακτήρα συμβάσεως εργασίας και μπορεί να αποτελεί μέρος της ευρύτερης συμβάσεως εργασίας του εν λόγω υπαλλήλου. Αν, όμως, συμφωνήθηκε μεταξύ της ασφαλιστικής εταιρείας και του υπαλλήλου της ότι αυτός έχει απλώς ευχέρεια και όχι υποχρέωση για την κατά τα ανωτέρω μεσολάβηση, τότε πρόκειται για διαφορετική σύμβαση, ήτοι εκείνη της μεσιτείας κατά το άρθρο 703 του ΑΚ, η οποία συνάπτεται παραλλήλως προς τη σύμβαση εργασίας, που συνδέει τον εν λόγω υπάλληλο με την εργοδότριά του ασφαλιστική εταιρεία.

Διαφορετικές από τις ανωτέρω ρυθμίσεις δεν εισήχθησαν με το Ν.Δ. 400/1970, διότι ο νόμος αυτός, με το να επιτρέπει με το άρθρο 27 παρ. 4 στους υπαλλήλους των ασφαλιστικών εταιρειών να μεσολαβούν έναντι αμοιβής για τη σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων μόνο μεταξύ των εταιρειών ή των πρακτορείων, όπου υπηρετούν, και τρίτων, ακόμη και αν δεν πληρούν τις από τις παρ. 1-3 του ίδιου άρθρου 27 απαιτούμενες προϋποθέσεις για την άσκηση του ανεξάρτητου επαγγέλματος του ασφαλειομεσίτη, δεν προβαίνει σε οποιοδήποτε χαρακτηρισμό της συμφωνίας για τη μεσολάβηση αυτή, του υπαλλήλου με την ασφαλιστική εταιρεία στην οποία εργάζεται, αλλά αφήνει στα μέρη να διαμορφώσουν ελευθέρως τη συμφωνία αυτή και δη να συμφωνήσουν ότι ο υπάλληλος της ασφαλιστικής εταιρείας θα έχει υποχρέωση ή μόνο ευχέρεια για την κατά τα ανωτέρω μεσολάβηση, ώστε να υπάρχει γι’ αυτήν, αντιστοίχως, σύμβαση εργασίας ή μεσιτείας (ΑΠ 322/1980, 325/2001). Και, ναι μεν, όταν ο υπάλληλος της ασφαλιστικής εταιρείας δεν έχει τα κατά το νόμο γενικά (τυπικά και ουσιαστικά) προσόντα για την άσκηση του ανεξάρτητου επαγγέλματος του ασφαλειομεσίτη, η κατά τα ανωτέρω σύμβαση μεσιτείας του, αφού είναι επιτρεπτή μόνο εφόσον αυτός είναι υπάλληλος της ασφαλιστικής εταιρείας για την οποία πρόκειται, προϋπόθεση έχει την υπαλληλική του αυτήν ιδιότητα και παύει ισχύουσα όταν λυθεί η αντίστοιχη σύμβαση εργασίας του με την ασφαλιστική εταιρεία. Από μόνο, όμως, το λόγο αυτό η σύμβαση που προβλέπει ευχέρεια του υπαλλήλου προς μεσολάβηση έναντι αμοιβής κατά τα ανωτέρω δεν χάνει το χαρακτήρα της ως συμβάσεως μεσιτείας ούτε η περί μεσιτείας σύμβαση αυτή καθίσταται μέρος της περί εργασίας του υπαλλήλου συμβάσεως ως ενιαίου όλου. Τα ανωτέρω ισχύουν αναλόγως και μετά το Ν. 1569/1985, ο οποίος επίσης με το άρθρο 19 επιτρέπει σε υπάλληλο ασφαλιστικής εταιρείας, εφόσον έχει τριετή τουλάχιστον συνεχή υπηρεσία, την έναντι αμοιβής μεσολάβησή του εντός ορισμένων ποσοτικών ορίων για τη σύναψη ασφαλιστικών συμβάσεων μεταξύ της εργοδότριάς του και τρίτων, και αν ακόμη ο εν λόγω υπάλληλος δεν συγκεντρώνει τα από το άρθρο 17 του ίδιου νόμου απαιτούμενα γενικά προσόντα για την άσκηση του ανεξάρτητου επαγγέλματος του μεσίτη (παραγωγού) ασφαλίσεων (βλ. Α.Π. 325/2001).

Για περισσότερες πληροφορίες

Επικοινωνήστε με τη γραμματεία της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών στο τηλ.: 213 017 5600, ή στείλτε mail στο info@sioufaslaw.gr και θα επικοινωνήσουμε άμεσα μαζί σας.

Σιούφας & Συνεργάτες | Γιώργος Σιούφας | Μαρίος Σιούφας

Μοιραστείτε το:

Το Newsletter μας

Τελευταίες Νομικές Ενημερώσεις

Θέλετε να συζητήσουμε περισσότερο για το άρθρο μας;
Συμπληρώστε τα στοιχεία επικοινωνίας σας
και εξειδικευμένος συνεργάτης μας
θα επικοινωνήσει μαζί σας σήμερα
μεταξύ 15:00 - 17:00.