ΝΟΜΟΣ 4738/2020: ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ ΜΙΚΡΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

1. Πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου (σύνολο ενεργητικού / αξία περιουσιακών στοιχείων που δεν υπερβαίνει τις 350.000 Ευρώ ή καθαρό ύψος κύκλου εργασιών που δεν υπερβαίνει τις 700.000 Ευρώ ή μέσος όρος απασχολουμένων μικρότερος των 10 ατόμων)

Η προβλεπόμενη από το ν. 3869/2010 ρύθμιση οφειλών των «υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων» αντικαταστάθηκε με την «απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεως μικρού αντικειμένου» (Μέρος Έκτο του Ν. 4738/2020), η οποία εφαρμόζεται και επί φυσικών προσώπων που στερούνται εμπορικής ιδιότητας (βλ. άρθρο 76 § 1 εδ. α’ Ν. 4738/2020) και έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά (άρθρα 172 επ. Ν. 4738/2020):

1.1. Αρμόδιο Δικαστήριο είναι το Ειρηνοδικείο, στην περιφέρεια του οποίου ο οφειλέτης έχει την κύρια κατοικία του, εφόσον δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, ή το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του.

1.2. Η σχετική αίτηση (πτωχεύσεως) μπορεί να υποβληθεί όχι μόνο από τον οφειλέτη, αλλά και από τους πιστωτές του.

1.3. Προβλέπεται η ηλεκτρονική υποβολή της αιτήσεως. Αν δεν προβληθούν αντιρρήσεις (με παρέμβαση) εντός προθεσμίας 30 ημερών από την υποβολή της αιτήσεως, η πτώχευση θεωρείται (αυτοδίκαια) ως κηρυχθείσα.

1.4. Με την αίτηση συνυποβάλλονται, σε ηλεκτρονικό αντίγραφο, εφόσον υπάρχουν, οι οικονομικές καταστάσεις του οφειλέτη (της τελευταίας χρήσεως, για την οποία είναι διαθέσιμες). Σε περίπτωση αιτήσεως φυσικού ή νομικού προσώπου που δεν δημοσιεύει χρηματοοικονομικές καταστάσεις, με την αίτηση κατατίθενται, (i) η τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος, (ii) η δήλωση στοιχείων ακινήτων και (iii) εφόσον συντρέχει περίπτωση, η κατάσταση οικονομικών στοιχείων από επιχειρηματική δραστηριότητα. Η αίτηση συνοδεύεται από κατάσταση του συνόλου των πιστωτών του οφειλέτη και βεβαίωση της αρμόδιας οικονομικής υπηρεσίας για τα χρέη του προς το Δημόσιο.

1.5. Η αίτηση του οφειλέτη περιλαμβάνει συναίνεση προσβάσεως των δανειστών σε στοιχεία του οφειλέτη που βρίσκονται σε δημόσια αρχεία (δυσμενή στοιχεία, TAXIS κλπ.).

1.6. Η υποβολή της αιτήσεως πτωχεύσεως δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα. Η απαγόρευση διαθέσεως των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, όπως επίσης και η αναστολή της αναγκαστικής εκτελέσεως κατ’ αυτού, μπορούν να διαταχθούν με απόφαση του δικαστηρίου. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να διαταχθεί η αναστολή της εκτελέσεως, ως προς τους ενέγγυους πιστωτές, επί των προσημειωμένων / ενυπόθηκων ακινήτων. ΕΞΑΙΡΕΣΗ: Ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την αναστολή εκτελέσεως επί του ακινήτου που αποτελεί την κύρια κατοικία του, μόνο στο πλαίσιο ασκήσεως του δικαιώματος προστασίας αυτής (βλ. πιο κάτω υπό 2).

1.7. Αν τα μη βεβαρημένα στοιχεία δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας:
1.7.1. Δεν διορίζεται σύνδικος.
1.7.2. Καταχωρείται το όνομα / η επωνυμία του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας.
1.7.3. Δεν εμποδίζεται η εκτέλεση, ως προς τους ενέγγυους πιστωτές, επί των προσημειωμένων / ενυπόθηκων ακινήτων. ΕΞΑΙΡΕΣΗ: Ο οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την αναστολή εκτελέσεως επί του ακινήτου που αποτελεί την κύρια κατοικία του, μόνο στο πλαίσιο ασκήσεως του δικαιώματος προστασίας αυτής.

1.8. Αν ο οφειλέτης ασκήσει το δικαίωμα προστασίας της κύριας κατοικίας του, το τίμημα της μεταβιβάσεώς της περιλαμβάνεται στην πτωχευτική περιουσία.

1.9. Από την κήρυξη της πτωχεύσεως αναστέλλονται αυτοδίκαια όλα τα ατομικά καταδιωκτικά μέτρα των δανειστών του οφειλέτη. ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ οι ενέγγυοι πιστωτές, ως προς τα προσημειωμένα / ενυπόθηκα ακίνητα, μόνο, όμως, για διάστημα 6 μηνών από την κήρυξη της πτωχεύσεως. Προστατεύεται, επίσης, η κύρια κατοικία, εφόσον ασκηθεί νομίμως το δικαίωμα προστασίας αυτής από τον οφειλέτη.

1.10. Οι αποφάσεις του πτωχευτικού δικαστηρίου υπόκεινται μόνο σε έφεση. Σημειωτέον, ότι υπό την ισχύ του ν. 3869/2010 προβλεπόταν και η άσκηση αναιρέσεως κατ’ αυτών.

2. «Προστασία» της κύριας κατοικίας (άρθρα 217 επ. του Ν. 4738/2020)

2.1. Οι κηρυχθέντες σε πτώχευση, στο πρόσωπο των οποίων συντρέχουν σωρευτικά οι προϋποθέσεις του νόμου (λ.χ. για νοικοκυριό που αποτελείται από τέσσερα μέλη, συνολικό εισόδημα, το οποίο δεν υπερβαίνει το ποσό των 17.500 Ευρώ, συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας που δεν υπερβαίνει το ποσό των 165.000 Ευρώ και συνολικό ύψος των καταθέσεων / ή και τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κλπ. που δεν υπερβαίνει το ποσό των 17.500 Ευρώ) δικαιούνται να μεταβιβάσουν την κύρια κατοικία τους σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, στο οποίο θα παραχωρήσει το Δημόσιο τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του φορέα αποκτήσεως και επαναμισθώσεως, και να την επαναμισθώσουν από αυτό. Το τίμημα της πωλήσεως – που αντιστοιχεί στην εμπορική αξία του ακινήτου, σύμφωνα με εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή – διανέμεται στους πιστωτές από τον σύνδικο. Αν ο οφειλέτης έχει την κυριότητα ιδανικού μόνο μεριδίου ή είναι ψιλός κύριος ή επικαρπωτής, για την άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος απαιτείται η σύμπραξη όλων των συνιδιοκτητών.

2.2. Η μίσθωση είναι δωδεκαετής, με μίσθωμα οριζόμενο βάσει του μέσου κυμαινόμενου επιτοκίου στεγαστικού δανείου, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό της ΕΚΤ.

2.3. Ο μισθωτής δικαιούται να επαναγοράσει την κύρια κατοικία του, είτε πριν από τη λήξη της μισθώσεως είτε κατά την λήξη αυτής, υπό την προϋπόθεση καταβολής του συνόλου των μισθωμάτων, όπως επίσης και τιμήματος ανταποκρινόμενου στην εμπορική αξία του ακινήτου κατά το χρόνο ασκήσεως του σχετικού δικαιώματος.

2.4. Η μίσθωση καταγγέλλεται σε περίπτωση μη καταβολής τριών μισθωμάτων.

2.5. Αν ο οφειλέτης είναι «ευάλωτο» πρόσωπο (εφόσον δηλ. πληρούνται στο πρόσωπό του τα προαναφερθέντα υπό 2.1. εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια), δικαιούται να λάβει στεγαστικό επίδομα.