Α. Με τις διατάξεις της ανωτέρω Οδηγίας αποσκοπείται η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής (ενωσιακής) αγοράς, με την καθιέρωση ενός επαρκούς και συνεκτικού πεδίου έννομης προστασίας, που θα καταστέλλει, αποτελεσματικώς, κάθε παράνομη απόκτηση, χρήση ή αποκάλυψη εμπορικού απορρήτου. Στη διαμόρφωση των περί εμπορικού απορρήτου, ρυθμίσεων, που διέλαβε η υπ’ όψιν Οδηγία, συνεκτιμήθηκαν πολλοί, συναφείς, παράγοντες, όντως, μεταξύ άλλων το γεγονός ότι, επιχειρήσεις και μη εμπορικά ερευνητικά ιδρύματα επενδύουν στην απόκτηση, ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνογνωσίας και πληροφοριών, οι οποίες, ως εμπορικό απόρρητο, είναι το νόμισμα της οικονομίας της γνώσης και εξασφαλίζουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, αποδίδουν την ίδια σημασία στα εμπορικά απόρρητα, όσο και στα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, βιομηχανικά σχέδια, σήματα και σε άλλες μορφές δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, έναντι των οποίων, είτε συμπληρωματικώς είτε εναλλακτικώς, τα εμπορικά απόρρητα επιτρέπουν στον δημιουργό και καινοτόμο να κερδίζει από αυτά και να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της επιχειρήσεώς του. Η προστασία των εμπορικών απορρήτων υπολείπεται έναντι αυτής που απολαμβάνουν οι άλλες μορφές πνευματικής δημιουργίας, παρότι αυτά είναι εκ των πλέον χρησιμοποιούμενων μορφών προστασίας της πνευματικής δημιουργίας και της καινοτόμου τεχνογνωσίας από τις επιχειρήσεις, παρά την σύναψη συμφωνίας για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (συμφωνία, TRIPS, εγκριθείσα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου στις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών υπάρχουν πολλές αποκλίσεις ως προς την έννοια και την έννομη εν γένει, προστασία των εμπορικών απορρήτων, με συνέπεια, αυτά να μην έχουν ισοδύναμη προστασία σ’ ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ορισμένες εθνικές νομοθεσίες δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς την προστασία των εμπορικών απορρήτων από τον αθέμιτο ανταγωνισμό και τις συναφείς πρακτικές.
Β. Με τις διατάξεις της ως άνω Οδηγίας, μεταξύ άλλων:
- Θεσπίζονται κανόνες (ουσιαστικοί και δικονομικοί) προστασίας του εμπορικού απορρήτου και καθορίζεται το πεδίο εφαρμογής αυτών έναντι ορίων, που τίθενται από συγκεκριμένες διατάξεις του ενωσιακού και εθνικού δικαίου, που δεν θίγονται, όπως της Συνθήκης Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), του Χάρτη Θ.Δ. της Ε.Ε., άρθρου 11 περί ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης κ.λ.π. (άρθρο 1)
- Δίδεται ομοιογενής, ως προς όλες τις εθνικές νομοθεσίες, ορισμός της έννοιας του εμπορικού απορρήτου. Κατ’ αυτήν, ως «εμπορικό απόρρητο» νοούνται πληροφορίες οι οποίες πληρούν σωρευτικώς, τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) είναι απόρρητες, υπό την έννοια ότι, είτε ως σύνολο είτε από την άποψη του ακριβούς περιεχομένου και τις διατάξεις των στοιχείων που τις συνιστούν , δεν είναι ευρέως γνωστές σε πρόσωπα ανήκοντα στους κύκλους που ασχολούνται συνήθως με αυτό το είδος των πληροφοριών, ούτε άμεσα προσβάσιμες στα πρόσωπα αυτά , β) έχουν εμπορική αξία που απορρέει από τον απόρρητο χαρακτήρα τους και γ) το πρόσωπο που έχει αποκτήσει νομίμως τον έλεγχο των εν λόγω πληροφοριών έχει καταβάλει, ενόψει των εκάστοτε περιστάσεων, εύλογες προσπάθειες για την προστασία του απόρρητου χαρακτήρα τους. Περαιτέρω, καθορίζονται οι κρίσιμες έννοιες του κατόχου εμπορικού απορρήτου, του παραβάτη ( που οικειοποιείται παρανόμως, χρησιμοποιεί ή αποκαλύπτει εμπορικό απόρρητο και των παράνομων εμπορευμάτων, που αποκτούν σημαντικό πλεονέκτημα από ενέργειες του παραβάτη (άρθρο 2).
- Καθορίζονται οι τρόποι κατά τους οποίους θεωρείται νόμιμη η απόκτηση εμπορικού απορρήτου, μεταξύ των οποίων, η ανεξάρτητη ανακάλυψη ή δημιουργία και οποιαδήποτε άλλη πρακτική η οποία, υπό περιστάσεις, είναι σύμφωνη με τα χρηστά συναλλακτικά ήθη (άρθρο 3).
- Θεσπίζεται υποχρέωση των κρατών μελών να διασφαλίζουν το δικαίωμα προστασίας του κατόχου εμπορικού απορρήτου, με βάση τα μέτρα, τις διαδικασίες και τα μέσα ένδικης προστασίας που προβλέπονται στην Οδηγία, καθορίζονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες, η απόκτηση εμπορικού απορρήτου χωρίς τη συγκατάθεση του κατόχου του, θωρείται παράνομη (όπως, με μη επιτρεπόμενη πρόσβαση, ιδιοποίηση, ή αντιγραφή εγγράφων, αντικειμένων, υλικών, ουσιών ή ηλεκτρονικών αρχείων, που τελούν υπό τον έλεγχο του κατόχου, περιέχουν εμπορικό απόρρητο ή από τα οποία μπορεί να εξαχθεί αυτό, με συμπεριφορά αντικείμενη στα χρηστά συναλλακτικά ήθη), οι περιπτώσεις κατά τις οποίες θεωρείται παράνομη η χρήση η αποκάλυψη του εμπορικού απορρήτου, καθώς επίσης, και η περίπτωση παράνομης χρήσης εμπορικού απορρήτου κατά την παραγωγή, προσφορά ή διάθεση στην αγορά παράνομων εμπορευμάτων ή η εισαγωγή, εξαγωγή ή αποθήκευση παράνομων εμπορευμάτων για τον προηγούμενο σκοπό (άρθρο 4).
- Επιβάλλεται στα κράτη μέλη η πρόβλεψη απόρριψης, κατά την εθνική τους νομοθεσία, παρότι συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, αίτησης αναγνώρισης του δικαιώματος επί εμπορικού απορρήτου στις ειδικώς προβλεπόμενες περιπτώσεις των εισαγόμενων με την Οδηγία εξαιρέσεων, που επιβάλλονται για λόγους υπέρτερου ενωσιακού ή δημοσίου συμφέροντος (όπως, μεταξύ άλλων, χάριν του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης κατά τον χάρτη της Ε.Ε., στην περίπτωση της διερεύνησης πταίσματος, αδικοπρακτικής συμπεριφοράς ή παράνομης δραστηριότητας, όταν το εγκαλούμενο πρόσωπο ενήργησε χάριν της προστασίας του γενικού δημοσίου συμφέροντος, στην περίπτωση της αποκάλυψης του εμπορικού απορρήτου από τους εργαζόμενους στους εκπροσώπους τους, χάριν της ασκήσεως, από τους τελευταίους των νόμιμων καθηκόντων (άρθρο 5).
- Καθορίζεται ο χαρακτήρας της έννομης, διοικητικής και δικαστικής, προστασίας του κατόχου εμπορικού απορρήτου και εύλογης, της απλής και μη δαπανηρής και αποτελεσματικής και θεσμοθετούνται τα όρια αποφυγής της καταχρηστικής ασκήσεως του δικαιώματος δικαστικής προστασίας του κατόχου εμπορικού απορρήτου βάσει της αρχής της αναλογικότητας, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να αποτρέπεται η δημιουργία εμποδίων για το νόμιμο εμπόριο στην εσωτερική αγορά (άρθρα 6 και 7).
- Θεσπίζεται προθεσμία παραγραφής για την οποία, κατά την νομοθεσία κάθε κράτους μέλους καθορίζονται η έναρξη, η διακοπή και η αναστολή της και η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τα έξι (6) έτη, αναφορικώς με τις αξιώσεις του κατόχου εμπορικού απορρήτου και την άσκηση αγωγών με αίτημα δικαστική προστασία του δυνάμει των διατάξεων της Οδηγίας (άρθρο 8).
- Επιβάλλεται στα κράτη μέλη η πρόβλεψη, κατά την εθνική τους νομοθεσία, προσωρινών και συντηρητικών μέτρων δικαστικής προστασίας του δικαιώματος του κατόχου εμπορικού απορρήτου από παράνομες προσβολές (όπως, μεταξύ άλλων, της παύσης οριστικής ή της προσωρινής απαγόρευσης της χρήσης ή αποκάλυψης του εμπορικού απορρήτου, της απαγόρευσης της παραγωγής, της προσφοράς, της διάθεσης στην αγορά παράνομων εμπορευμάτων, της κατασχέσεως αυτών), ενώ καθιερώνεται ως εναλλακτικό μέσο, εν σχέσει με τα ανωτέρω μέτρα, η κατάθεση εγγυήσεων στην περίπτωση που επιτραπεί η συνέχιση της θεωρούμενης παράνομης χρήσης του εμπορικού απορρήτου, για να διασφαλιστεί η αποζημίωση του κατόχου, όταν κριθεί οριστικώς η οικεία υπόθεση (άρθρο 10). Εξ άλλης όψεως, προνοείται η διασφάλιση της δικαστικής κρίσης, κατά την λήψη των μέτρων του άρθρου 10 με στοιχεία κατάλληλα προς τούτου (άρθρο 11).
- Επιβάλλεται, στα κράτη μέλη, η πρόβλεψη, κατά την εθνική τους νομοθεσία, μέτρων αποκατάστασης της ζημίας του κατόχου εμπορικού απορρήτου, με δικαστική απόφαση που κρίνει οριστικώς και επί της ουσίας το αίτημα του κατόχου, κατά την κρίση του αποφαινομένου οργάνου, όπως, μεταξύ άλλων, της απαγόρευσης της παραγωγής, προσφοράς, διάθεσης στην αγορά παράνομων εμπορευμάτων κλπ, της ανάκλησης αυτών από την αγορά, της καταστροφής τους ή της απόσυρσής τους, της καταστροφής του συνόλου ή μέρους των στοιχείων στα οποία δεν επιτρέπεται πρόσβαση χωρίς τη συγκατάθεση του κατόχου εμπορικού απορρήτου κατά το άρθρο 4 (εγγράφων, αντικειμένων, υλικών, ουσιών, ηλεκτρονικών αρχείων) κ.λ.π. (άρθρο 12).
- Επιβάλλεται στα κράτη μέλη, να διασφαλίζουν ότι, οι δικαστικές αρχές, όταν επιβάλλουν τα μέτρα προστασίας του κατόχου εμπορικού σήματος, σύμφωνα με το άρθρο 12, θα τα εκτιμούν σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας (ως εύλογα, αναγκαία και πρόσφορα κατά σκοπό), λαμβάνοντας υπόψη τις, κατά περίπτωση ειδικές περιστάσεις όπως, μεταξύ άλλων, την αξία ή τα άλλα χαρακτηριστικά του εμπορικού απορρήτου, τη συμπεριφορά του εναγόμενου, τα νόμιμα συμφέροντα τρίτων, το δημόσιο συμφέρον, την προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων. Επίσης, προβλέπεται, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, η δυνατότητα της δικαστικής αρχής, αντί να επιβάλει τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 12, να διατάσσει την καταβολή χρηματικής αποζημίωσης στον ζημιωθέντα.
Η τυπική εφαρμογή της ως άνω Οδηγίας αρχίζει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ, ως απώτατη ημερομηνία πλήρους εφαρμογής αυτής, με τη λήψη των αναγκαίων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών μέτρων από τα κράτη μέλη, ορίσθηκε η 9η Ιουνίου 2018.
