Ι. Εισαγωγή

Στις 27 Ιουνίου, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο ν. 4948/2022  για την κύρωση του Κώδικα νομοθεσίας θαλάσσιων ενδομεταφορών και δικαιωμάτων επιβατών. Με την κωδικοποίηση που πραγματοποιείται με τον παρόντα νόμο, επιτυγχάνεται ουσιαστικά η συστηματοποίηση του συνόλου του ρυθμιστικού πλαισίου που αφορά, μεταξύ άλλων, τις διατάξεις του ν. 3709/2008 «Δικαιώματα – Υποχρεώσεις επιβατών και μεταφορέων στις θαλάσσιες μεταφορές και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει, ο οποίος εισήγαγε ρυθμίσεις περί δικαιωμάτων και υποχρεώσεων επιβατών και μεταφορέων στις επιβατικές τακτικές θαλάσσιες μεταφορές. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου, με αυτή την κωδικοποίηση, παρέχεται η δυνατότητα, τόσο στους πολίτες όσο και στα διοικητικά όργανα, να έχουν άμεση και ασφαλή γνώση της συνολικής νομοθεσίας που αφορά σε ζητήματα θαλάσσιων ενδομεταφορών και δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εκατέρωθεν μερών.

Όσα αναφέρονται κάτωθι, εφαρμόζονται στα δρομολογημένα πλοία που διενεργούν επιβατικές θαλάσσιες ενδομεταφορές μεταξύ λιμένων της ηπειρωτικής χώρας, της ηπειρωτικής χώρας και νησιών ή μεταξύ λιμένων νησιών.

ΙΙ. Δικαιώματα επιβατών

Σημειώνεται ότι τα δικαιώματα των επιβατών, αλλά και οι υποχρεώσεις τόσο των τελευταίων όσο και των μεταφορέων, δημιουργούνται με την κατάρτιση της σύμβασης θαλάσσιας μεταφοράς. Αυτή πραγματοποιείται με απλή συμφωνία των συμβαλλόμενων μερών, ήτοι του επιβάτη και του μεταφορέα και αποδεικνύεται με την έκδοση εισιτηρίου στον επιβάτη ή την απόδειξη μεταφοράς οχήματος.[1] Ακολούθως, παρατίθενται ορισμένα από αυτά τα δικαιώματα:

✔  Μη παροχή της κατηγορίας της θέσης ή του τύπου της καμπίνας που συμφωνήθηκε για το συγκεκριμένο πλοίο και ταξίδι

Ο επιβάτης δικαιούται, είτε να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση λαμβάνοντας την αξία του ναύλου επιβάτη και οχήματος που κατέβαλε και χρηματική αποζημίωση, προσαυξημένη κατά ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%) επί της τιμής του ναύλου εισιτηρίου επιβάτη, είτε να ταξιδέψει σε θέση κατώτερη από εκείνη για την οποία κατέβαλε το αντίτιμο του εισιτηρίου, λαμβάνοντας τη διαφορά της τιμής του ναύλου εισιτηρίου επιβάτη, προσαυξημένη κατά εκατό τοις εκατό (100%).[2]

✔ Ακύρωση εισιτηρίου

Ο επιβάτης δικαιούται να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση και να του επιστραφεί ποσοστό επί της τιμής του ναύλου ή ολόκληρη η αξία του εισιτηρίου που κατέβαλε, ανάλογα με το χρόνο επιστροφής αυτούσιου του σώματος του εισιτηρίου.

✔ Τροποποίηση εισιτηρίου

Ο επιβάτης μπορεί να τροποποιήσει το εισιτήριό του, εφόσον διατίθενται θέσεις για το ίδιο ή άλλο ταξίδι μέχρι και σαράντα οκτώ (48) ώρες πριν από τον προγραμματισμένο απόπλου του πλοίου. Εφόσον η αξία του νέου εισιτηρίου είναι χαμηλότερη, ο επιβάτης δεν δικαιούται επιστροφή της διαφοράς.

✔ Δικαίωμα μεταφοράς αποσκευών

Ο επιβάτης δικαιούται να μεταφέρει χειραποσκευές βάρους μέχρι πενήντα (50) κιλών, χωρίς να καταβάλλει ιδιαίτερο ναύλο. Επίσης, ο μεταφορέας ευθύνεται για τη βλάβη ή απώλεια των αποσκευών, εντός του πλοίου, εφόσον αυτές παραδίδονται για φύλαξη και εκδίδεται σχετική απόδειξη. Στις περιπτώσεις που ο μεταφορέας απαιτεί από τον επιβάτη να τοποθετεί τις αποσκευές του σε συγκεκριμένο χώρο εναπόθεσης αποσκευών, υποχρεούται στην έκδοση σχετικής απόδειξης και στη φύλαξη αυτών.

✔  Καθυστέρηση απόπλου

Ο επιβάτης δικαιούται να υπαναχωρήσει από τη σύμβαση και να του καταβληθεί ως αποζημίωση το αντίτιμο του εισιτηρίου επιβάτη και οχήματος, στην περίπτωση που ο μεταφορέας αναμένει ευλόγως ότι ο απόπλους θα καθυστερήσει πέραν των ενενήντα (90) λεπτών από την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης, λόγω βλάβης ή ζημίας του πλοίου ή για λόγους που ανάγονται σε υπαιτιότητα του μεταφορέα. Αντί της υπαναχώρησης, ο επιβάτης δικαιούται όσα προβλέπονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 35 ν. 4948/2022.

✔  Ακύρωση ταξιδιού με υπαιτιότητα του μεταφορέα

Εν προκειμένω, ο επιβάτης έχει δικαίωμα αποζημίωσης ή άλλων αντισταθμιστικών παροχών, κατ’ επιλογή του, σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν. 4948/2022.

Χριστίνα Ζήση
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Αστικού Δικαίου E.Κ.Π.Α.

[1] «Σύμβαση θαλάσσιας μεταφοράς»: είναι η σύμβαση η οποία συνάπτεται μεταξύ του μεταφορέα ή/και του εκδότη, αφενός και του επιβάτη αφετέρου και με την οποία ο μεταφορέας αναλαμβάνει, κατά περίπτωση, την υποχρέωση μεταφοράς του επιβάτη, των αποσκευών του και του οχήματός του στον τόπο προορισμού, σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους και τις προϋποθέσεις των κειμένων διατάξεων και του αποδεικτικού της μεταφοράς εγγράφου, ιδίως εισιτηρίου, απόδειξης μεταφοράς οχήματος.

[2] Σε περίπτωση μη ασκήσεως του δικαιώματος της υπαναχώρησης, εάν ο μεταφορέας διαθέσει στον επιβάτη θέση ανώτερη από εκείνη για την οποία αγοράσθηκε το εισιτήριο, δεν δικαιούται να απαιτήσει τη διαφορά της επιπλέον πληρωμής, εκτός εάν η διάθεση της ανώτερης θέσης έγινε κατόπιν σχετικού αιτήματος του επιβάτη, οπότε ο τελευταίος οφείλει να καταβάλλει τη διαφορά της τιμής του ναύλου μειωμένη κατά πενήντα τοις εκατό (50%).