Για την εφαρμογή του άρθρου 151 του ν. 5078/2023[1] εξεδόθη η ΚΥΑ με αριθμό 28843/18.04.2024 (ΦΕΚ Β‘ 2293/18.04.2024) διευκρινίζοντας τα ειδικότερα ζητήματα σχετικά με τη χορήγηση ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες. Τα κυριότερα σημεία της ως άνω απόφασης είναι τα εξής:

• ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ: Οι μητέρες ασφαλισμένες στον e- ΕΦΚΑ που εργάζονται ως ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες ή αγρότισσες, δικαιούνται την ειδική παροχή για χρονικό διάστημα εννέα (9) μηνών. Επιπλέον, οι αρμόδιες υπηρεσίες καταβάλλουν στα ως άνω πρόσωπα, μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό. Η ειδική παροχή είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου.
• ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ: α) η λήψη του επιδόματος μητρότητας ή σε περίπτωση υιοθεσίας η «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» ή η δημοσίευση δικαστικής απόφασης υιοθεσίας και β) η ασφαλιστική ενημερότητα της δικαιούχου κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης και κατά τον χρόνο λήψης της παροχής.
• ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ: Η αίτηση υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία, οποτεδήποτε εντός δύο μηνών από την επομένη της καταβολής του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας του e- ΕΦΚΑ (σε περίπτωση υιοθεσίας εντός διμήνου από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια ή τη δημοσίευση της σχετικής δικαστικής απόφασης).
• ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ: Η παροχή διακόπτεται σε περίπτωση όπου κατά τη διάρκεια χορήγησής της, η ασφαλισμένη: α) απωλέσει την επαγγελματική της ιδιότητα ή β) δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερη ή γ) αναλάβει μισθωτή εργασία ή δ) υποβάλλει σχετικό αίτημα διακοπής.
• ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ[2]: Η φυσική, θετή και τεκμαιρόμενη[3] μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, ή στην περίπτωση των ομόφυλων συζύγων ο δικαιούχος γονέας, δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας προς τον έτερο γονέα, ανεξαρτήτως αν είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Στην περίπτωση αυτή μεταβιβάζεται το πλήρες δικαίωμα τόσο στην ειδική άδεια όσο και στην ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας. Προϋπόθεση για τη μεταβίβαση, είναι ο μεταβιβάζων δικαιούχος να έχει κάνει ο ίδιος χρήση τμήματος της ειδικής παροχής προηγουμένως, τουλάχιστον τους δύο πρώτους μήνες της παροχής.
• ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ: Η απόφαση, αποτελεί έγκυρη διοικητική πράξη και κοινοποιείται ηλεκτρονικά στο email που έχει δηλώσει ο δικαιούχος στην αίτησή του. Θεωρείται δε ότι κοινοποιήθηκε μετά από την παρέλευση δέκα (10) πλήρων εργασίμων ημερών από τη γνωστοποίησή της.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν. 5078/2023 (ΦΕΚ Α’ 211/20-12-2023), με τίτλο: «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και λοιπές διατάξεις».

[2] Το εν λόγω ζήτημα ρυθμίζεται από την εκδοθείσα ΚΥΑ με αριθμό 39686/10.07.2024 (ΦΕΚ Β‘ 4099/12.07.2024), κατόπιν των τροποποιήσεων που επέφερε ο ν. 5089/2024.

[3] Σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η σχετική δικαστική άδεια.