Στα πλαίσια των διατάξεων του νόμου 4727/2020 (ΦΕΚ 184/Τ.Α’/23.9.2020) για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση και τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, με τον οποίο ενσωματώθηκαν στην ελληνική νομοθεσία οι Οδηγίες 2016/2102 και 2019/1024 της Ε.Ε., δημοσιεύτηκε την 17 Ιανουαρίου 2022 από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δελτίο Τύπου, με το οποίο ανακοινώθηκε η έναρξη λειτουργίας της νέας Αρχής Πιστοποίησης του Ελληνικού Δημοσίου (ΑΠΕΔ) – η οποία αποτελεί τον πάροχο υπηρεσιών εμπιστοσύνης του Ελληνικού Δημοσίου και είναι αρμόδια για τον καθορισμό των υπηρεσιών εμπιστοσύνης[1] σε όλους τους φορείς του δημοσίου τομέα –  μέσω της ψηφιακής πλατφόρμας aped.gov.gr, της οποίας όλοι οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα έκδοσης προσωπικών πιστοποιητικών ψηφιακής υπογραφής αποκτώντας ψηφιακή υπογραφή[2] προκειμένου να διασφαλιστεί η αναβάθμιση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και των υπηρεσιών  προς τους πολίτες, η βελτίωση των διαδικασιών αυθεντικοποίησής τους, αλλά και η εξοικονόμηση χρόνου.

✔ ΑΡΧΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ (ΑΠΕΔ)

Είναι ο πάροχος υπηρεσιών εμπιστοσύνης του Ελληνικού Δημοσίου,  που υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών, με αποστολή την έκδοση και διαχείριση πιστοποιητικών για την παροχή υπηρεσιών εμπιστοσύνης και ειδικότερα την παροχή ψηφιακών υπογραφών – είτε νέας γενιάς (άυλων) είτε κλασσικής μορφής (usb token) – και την έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών. Η νέα ΑΠΕΔ είναι λειτουργική σε όλες τις εκδόσεις Windows και MacOS.

✔ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΥΠΟΓΡΑΦΗ

– Είναι προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή που δημιουργείται από εγκεκριμένη διάταξη δημιουργίας ηλεκτρονικής υπογραφής και βασίζεται σε εγκεκριμένο πιστοποιητικό ηλεκτρονικής υπογραφής.

– Ειδικότερα: Δημιουργείται μόνο μέσω Εγκεκριμένης Διάταξης Δημιουργίας Υπογραφής (ΕΔΔΥ)[3], που είναι μία ειδική συσκευή σε μορφή usb token [4], με βάση συγκεκριμένα ψηφιακά δεδομένα αποκλειστικής κατοχής του φυσικού προσώπου και τα προς υπογραφή δεδομένα και αποτελεί μία ψηφιακή «ετικέτα», η οποία επισυνάπτεται στα ως άνω δεδομένα και εξασφαλίζει την ακεραιότητα του εγγράφου, καθώς οποιαδήποτε αλλαγή είναι ανιχνεύσιμη.

–  Αναγνωρίζεται ως νομικά ισοδύναμη με την ιδιόχειρη υπογραφή σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ταυτοποιεί και συνδέει με μοναδικό τρόπο την υπογραφή με τον υπογράφοντα εξασφαλίζοντας τη γνησιότητα των ψηφιακών δεδομένων και δεσμεύοντας τον υπογράφοντα ως προς την ηλεκτρονική συναλλαγή.

–  Διαφοροποιείται ανάλογα με τα προς υπογραφή δεδομένα αφού προκύπτει με βάση αυτά, σε αντιδιαστολή με την ιδιόχειρη υπογραφή.

✔ ΨΗΦΙΑΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ

Το προσωπικό Πιστοποιητικό ψηφιακής υπογραφής αποτελεί ηλεκτρονική βεβαίωση που εκδίδεται, μετά την προμήθεια της ΕΔΔΥ, με τον ακόλουθο τρόπο:

– ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΥΛΗ gov.gr.Ο ενδιαφερόμενος, αφού ταυτοποιηθεί μέσω κωδικών taxisnet ή web banking, επιλέγει τη δημιουργία Υπεύθυνης δήλωσης λαμβάνοντας με SMS ένα μοναδικό κωδικάριθμο και προχωρά στη δημιουργία της δήλωσης.

– ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΙΤΗΣΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΠΕΔ. Ο ενδιαφερόμενος, αφού συμπληρώσει τον κωδικάριθμο της αίτησης του gov.gr και τα λοιπά απαραίτητα στοιχεία, υποβάλει αίτημα έκδοσης ψηφιακού πιστοποιητικού.

– ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΕ ΕΝΤΕΤΑΛΜΕΝΟ ΓΡΑΦΕΙΟ – ΚΕΠ. Ο ενδιαφερόμενος μεταβαίνει σε οποιοδήποτε ΚΕΠ προκειμένου ο υπάλληλος αυτού να τον ταυτοποιήσει και να καταχωρήσει το αίτημα, αφού ελέγξει την ταύτιση των στοιχείων της Υπεύθυνης δήλωσης και της αίτησης της ΑΠΕΔ και το οποίο ολοκληρώνεται εντός 30 ημερών.

– ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ. Θα πρέπει να γίνει εγκατάσταση των οδηγών (drivers) που έχει προμηθευτεί ο χρήστης.

– ΕΚΔΟΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ. Όταν ολοκληρωθεί η έγκριση της αίτησης, ο ενδιαφερόμενος λαμβάνει SMS που περιέχει τον κωδικό έκδοσης (ή ανάκλησης[5]) του Πιστοποιητικού, το οποίο έχει διάρκεια ισχύος 3 ετών.

✔ ΣΤΟΧΟΙ

Η χρήση ψηφιακής υπογραφής – πέραν της αναβάθμισης των ψηφιακών υπηρεσιών προς τον πολίτη- συμβάλλει στη μείωση των λειτουργικών δαπανών, την εξοικονόμηση χρόνου και την εγγύηση της γνησιότητας των δεδομένων.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Υπηρεσία εμπιστοσύνης: ηλεκτρονική υπηρεσία που συνίσταται στη δημιουργία, εξακρίβωση και επικύρωση ηλεκτρονικών υπογραφών, σφραγίδων ή πιστοποιητικών.

[2] Ψηφιακές υπογραφές που έχουν ήδη αποκτηθεί μέχρι την 17/1/22 και λήγουν μέχρι την 30/4/2022: θα λήξουν χωρίς να γίνει ενέργεια από τον χρήστη, βάσει της ημερομηνίας λήξης τους. Ψηφιακά πιστοποιητικά που λήγουν μετά την 30/4/2022: θα πρέπει να ανακληθούν από τον χρήστη εντός 15 ημερών από τη λήψη ενημέρωσης μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος. (Η διαδικασία ανάκλησης θα γίνει από την ΑΠΕΔ σε περίπτωση αδράνειας από 20/1-30/4/22).

[3] Τα μοντέλα από την  ΕΔΔΥ που είναι συμβατά με τη νέα ΑΠΕΔ αναφέρονται αναλυτικά στις Διαδικασίες της σχετικής ιστοσελίδας, ενώ η προμήθεια και τα έξοδα της ΕΔΔΥ επιβαρύνουν τον ίδιο το χρήστη. Οι συσκευές ΕΔΔΥ της παλιάς ΑΠΕΔ δεν είναι συμβατές με την υποδομή της νέας ΑΠΕΔ.

[4] Usb token: Ειδικές συσκευές που συνδέονται με θύρα usb στο p/c, όπου αποθηκεύονται ψηφιακά πιστοποιητικά και δίνουν τη δυνατότητα υπογραφής ψηφιακών εγγράφων (αρχείων σε pdf, word κ.ά)

[5] Προβλέπεται δυνατότητα ανάκλησης του πιστοποιητικού, μεταξύ άλλων, σε περίπτωση διαπίστωσης ψευδών ή ανακριβών πληροφοριών από την Ε.Ε.Τ.Τ. , απώλειας της δικαιοπρακτικής ικανότητας ή θανάτου του κατόχου του πιστοποιητικού, σοβαρών ενδείξεων για χρήση της ηλεκτρονικής υπογραφής από τρίτους.