Η Κοινωφελής Εργασία εντάσσεται στο ποινικό δίκαιο ως αυτοτελής ποινική κύρωση για μικρής βαρύτητας εγκλήματα και επιβάλλεται από το δικαστήριο, είτε ως κύρια ποινή, είτε ως μετατροπή στερητικής της ελευθερίας ποινής ή χρηματικής ποινής (εναλλακτική ποινή). Αποτελεί ποινή που δεν περιλαμβάνει εγκλεισμό και στόχος της επιβολής της, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις επιλογής της, είναι η προσφορά από τον καταδικασθέντα κοινωνικά χρήσιμου έργου, αντί της αδράνειας που συνεπάγεται η κράτησή του, χωρίς αυτός να στερείται το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον.[1] Το ρυθμιστικό πλαίσιο της παροχής της Κοινωφελούς Εργασίας ορίζεται με την υπ’ αριθμ. 56169/2022[2] Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, όπως αναλύεται ακολούθως.

✔ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΘΕΝΤΑ

Μόλις ο αρμόδιος Εισαγγελέας κοινοποιήσει την απόφαση που επιβάλλει Κοινωφελή Εργασία στην Υπηρεσία Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής (Υ.Ε.Κ.Α.), ο καταδικασθείς καλείται σε προσωπική συνέντευξη από τον Επιμελητή Κοινωνικής Αρωγής που ανέλαβε τον χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης. Κατά τη συνέντευξη λαμβάνεται το κοινωνικό ιστορικό του καταδικασθέντος και αξιολογούνται τα προσωπικά, οικονομικά και κοινωνικά του χαρακτηριστικά, προκειμένου αυτός να τοποθετηθεί στην κατάλληλη θέση.

✔ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Όπως προβλέπεται στην Υπουργική Απόφαση, ο Επιμελητή Κοινωνικής Αρωγής αναλαμβάνει να βρει τον Φορέα και το είδος της Κοινωφελούς Εργασίας που είναι κατάλληλα για τον συγκεκριμένο καταδικασθέντα, συνεκτιμώντας, ιδίως, την ηλικία, το μορφωτικό επίπεδο και τις δεξιότητές του, την κατάσταση της υγείας του, τον τόπο διαμονής του και τις επαγγελματικές και οικογενειακές του υποχρεώσεις. Κατόπιν, υποβάλλει σχετική πρόταση στον αρμόδιο Εισαγγελέα, ο οποίος, εφόσον συμφωνεί, παραγγέλλει προς την Υ.Ε.Κ.Α. την εκτέλεση της απόφασης, επιλέγει τον Φορέα και ορίζει τον χρόνο έναρξης της παροχής Κοινωφελούς Εργασίας.

✔ ΤΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Κατά τα οριζόμενα στην ανωτέρω Υπουργική Απόφαση, συνάπτεται Συμφωνητικό παροχής Κοινωφελούς Εργασίας μεταξύ του καταδικασθέντος και του Φορέα παροχής Κοινωφελούς Εργασίας, μόλις η Υ.Ε.Κ.Α. γνωστοποιήσει στο Φορέα την παραγγελία του Εισαγγελέα. Το Συμφωνητικό, το οποίο συνυπογράφει και η Υ.Ε.Κ.Α., περιλαμβάνει, κυρίως, το αντικείμενο και τη διάρκεια της εργασίας, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του καταδικασθέντος και το πρόσωπο που ορίσθηκε από τον Φορέα ως υπεύθυνο για την επίβλεψη της παροχής Κοινωφελούς Εργασίας (Επόπτης). Η Κοινωφελής Εργασία παρέχεται από τον καταδικασθέντα χωρίς αμοιβή.

✔ ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ Υ.Ε.Κ.Α. ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΟΡΕΑ

Ο καταδικασθείς επιβλέπεται από την Υ.Ε.Κ.Α. ως προς τη συνεπή εκτέλεση της Κοινωφελούς Εργασίας, η οποία διασφαλίζεται με την αποστολή στον Επιμελητή Κοινωνικής Αρωγής του παρουσιολογίου που τηρεί ο Φορέας, αλλά και με τακτικούς και έκτακτους ελέγχους που διενεργεί ο Επιμελητής στον τόπο της παροχής της Κοινωφελούς Εργασίας. Ο Επόπτης του Φορέα στον οποίο παρέχεται η Κοινωφελής Εργασία εξακριβώνει την επιμελή εκτέλεση των εργασιών που έχουν ανατεθεί στον καταδικασθέντα, ενημερώνοντας άμεσα την Υ.Ε.Κ.Α. σε περίπτωση που η εργασία δεν παρέχεται.

✔ ΜΗΤΡΩΟ ΚΟΙΝΩΦΕΛΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Σε κάθε Υ.Ε.Κ.Α. τηρείται έντυπο και ηλεκτρονικό μητρώο των ατόμων που εκτίουν την ποινή της παροχής Κοινωφελούς Εργασίας, στο οποίο καταχωρούνται, ιδίως, τα στοιχεία του καταδικασθέντος, η δικαστική απόφαση που επιβάλλει την παροχή Κοινωφελούς Εργασίας, ο Φορέας παροχής Κοινωφελούς Εργασίας, η θέση της εργασίας, η ημερομηνία έναρξης και λήξης της Κοινωφελούς Εργασίας και η επιτυχής ολοκλήρωση ή η διακοπή της.

✔ ΠΙΝΑΚΑΣ ΦΟΡΕΩΝ ΠΑΡΟΧΗΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οι Φορείς που θα απασχολούν καταδικασθέντες σε παροχή Κοινωφελούς Εργασίας καταχωρούνται σε ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία δημιουργείται στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Μέσω αυτής, οι Εισαγγελείς Εκτέλεσης Ποινών και οι Επιμελητές Κοινωνικής Αρωγής θα έχουν τη δυνατότητα να ενημερώνονται συνεχώς για τα στοιχεία του κάθε Φορέα και για τη διαθεσιμότητα των θέσεων Κοινωφελούς Εργασίας.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Βλ. Αιτιολογική Έκθεση στο σχέδιο νόμου «Κύρωση του Ποινικού Κώδικα», 3/6/2019, σ. 5, διαθέσιμη στο: https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/2f026f42-950c-4efc-b950-340c4fb76a24/k-poinkod-eis-NEO.pdf, ημ/νία πρόσβασης 22/12/2022

[2] Κοινή Υπουργική Απόφαση Αριθμ. 56169/2022 (ΦΕΚ 6259/Τ.Β΄/12-12-2022): «Παροχή Κοινωφελούς Εργασίας»