Με την με αριθμό 5925/2022 απόφασή του το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών, εφαρμόζοντας την διάταξη άρθρου ΑΚ 1519 η οποία φέρει τον παράτιτλο «Σημαντικά ζητήματα επιμέλειας τέκνου», κατέληξε στην παραδοχή, ότι η μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου από τον γονέα με τον οποίον αυτό διαμένει είναι επιτρεπτή, εφόσον προάγει το συμφέρον του παιδιού και δεν θίγει το δικαίωμα επικοινωνίας του άλλου γονέα. Δέχθηκε, επίσης, ότι ελλείψει συμφωνίας των γονέων και εφόσον συντρέχει επείγουσα περίπτωση, η αλλαγή της κατοικίας του τέκνου γίνεται ακόμα και με απόφαση που εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων.

✔ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Από τη διάταξη της παρ. 2 του νέου άρθρου ΑΚ 1519, όπως αυτό θεσπίστηκε με τον ν. 4800/2021[1], συνάγεται, ότι η αλλαγή του τόπου κατοικίας του γονέα με τον οποίον το παιδί διαμένει, εφόσον επηρεάζει τους όρους άσκησης της επιμέλειας ή το δικαίωμα επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονέα, πρέπει να αποτελεί αντικείμενο συμφωνίας των γονέων, σε περίπτωση δε διαφωνίας, αποφασίζει το δικαστήριο, με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού. Το δικαστήριο, στις περιπτώσεις αυτές, δεν μπορεί να απαγορεύσει στον γονέα, με τον οποίον διαμένει το παιδί, να μεταβάλλει τον τόπο της δικής του κατοικίας, μπορεί, όμως, να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο με το οποίο προάγεται το συμφέρον του παιδιού, όπως ιδίως, να μεταβάλλει τους όρους της από κοινού άσκησης της επιμέλειας, να αναθέσει την άσκηση της επιμέλειας στον άλλο γονέα, ορίζοντας ως τόπο διαμονής του παιδιού την κατοικία του άλλου γονέα ή να μεταρρυθμίσει την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονέα.[2] Για τη μεταβολή του τόπου κατοικίας του παιδιού απαιτείται κατ’ αρχήν τελεσίδικη δικαστική απόφαση (ΚΠολΔ 321). Εντούτοις, σε επείγουσες περιπτώσεις και για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος, η μεταβολή της κατοικίας γίνεται και με απόφαση που εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων (ΚΠολΔ 682, ΚΠολΔ 735) ή με προσωρινή διαταγή (ΚΠολΔ 691Α, ΚΠολΔ 781) ή, σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, και με διάταξη του αρμόδιου εισαγγελέα (ΑΚ 1532 παρ. 4).

✔ ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΡΙΝΟΜΕΝΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Ο αιτών, επικαλούμενος επείγουσα περίπτωση, κατέθεσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου με την οποία ισχυρίζεται ότι δεν συναινεί στη μεταβολή του τόπου διαμονής του παιδιού του, του οποίου την επιμέλεια ασκούν από κοινού με την καθ’ ης. Με την κρινόμενη αίτησή του ζητά, κυρίως, α) να ανατεθεί σε αμφότερους τους γονείς από κοινού προσωρινά η άσκηση της επιμέλειας του παιδιού, β) να ρυθμιστεί προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας του με αυτό και γ) να απαγορευθεί προσωρινά η μεταβολή της διαμονής του τέκνου του. Εν συνεχεία, η καθ’ ής η αίτηση κατέθεσε και εκείνη αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου με την οποία ισχυρίζεται, ότι, λόγω της διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης με τον καθ’ ού, αποφάσισε να μετεγκατασταθεί μαζί με το ανήλικο τέκνο τους στον τόπο καταγωγής της, όπου διατηρεί βιώσιμη και λειτουργική επιχείρηση. Με την κρινόμενη δε αίτησή της ζητά α) να ανατεθεί σ’ αυτή προσωρινά η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου της και β) να επιτραπεί προσωρινά η μεταβολή της διαμονής του παιδιού.

✔ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το Δικαστήριο διέταξε ένωση και συνεκδίκαση των δυο αιτήσεων, λόγω της μεταξύ τους συνάφειας και αποφάσισε να ανατεθεί προσωρινά η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του τέκνου των διαδίκων στην αιτούσα μητέρα του και να μεταβληθεί προσωρινά ο τόπος διαμονής του, αφού έτσι προάγεται το συμφέρον του και δεν επηρεάζεται ουσιωδώς το δικαίωμα επικοινωνίας του πατέρα του με αυτό. Από τα ανωτέρω κριθέντα με την προαναφερόμενη απόφαση, προκύπτει σαφώς ότι, σε περίπτωση μεταβολής του τόπου διαμονής του παιδιού:

– πρέπει να διαφυλάσσεται τόσο το λειτουργικό δικαίωμα στην από κοινού άσκηση της επιμέλειας και στην επικοινωνία του παιδιού με τον άλλο γονέα, όσο και το δικαίωμα του παιδιού να έχει προσωπικές σχέσεις και με τους δύο γονείς του[3]

– κριτήρια για την απόφαση του δικαστηρίου είναι: α) η προαγωγή του συμφέροντος του παιδιού, δηλαδή η διαμονή του με τον γονέα εκείνο που είναι καταλληλότερος και β) τα πραγματικά κίνητρα του γονέα που ζητά τη μεταβολή της κατοικίας και συγκεκριμένα, αν αυτός έχει πρόθεση να δυσκολέψει την προσωπική επικοινωνία του άλλου γονέα με το παιδί ή, αντιθέτως, αν έχει σχεδιάσει με ακρίβεια ένα ρεαλιστικό πλάνο μετεγκατάστασής του με το παιδί και μπορεί να το φέρει σε πέρας.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Ν. 4800/2021 (ΦΕΚ 81/Τ.Α’/21-5-2021): «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και τέκνων, άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου και λοιπές επείγουσες διατάξεις»

[2] Άρθρα 1519 παρ. 2 εδ. β’ ΑΚ και 1511 παρ. 2 εδ. α’ ΑΚ

[3] Σύμβαση ΟΗΕ, Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ΕΣΔΑ άρ. 8