Search
Close this search box.

Η εφαρμογή του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (EU ETS) στην Ναυτιλία

21 Δεκεμβρίου, 2023

1. Εισαγωγή

Η πρόσφατη επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΔΕ – EU ETS)[1] ώστε να συμπεριλάβει τις ναυτιλιακές εταιρείες αποτελεί καθοριστική εξέλιξη στην περιβαλλοντική ρύθμιση, επηρεάζοντας σημαντικά τον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Η επέκταση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες αποτελούν σημαντικό μέρος του στόλου της Ε.Ε.. Επιπλέον, η κατανόηση των υποχρεώσεων τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του ελληνικού νομικού πλαισίου, είναι απαραίτητη για τη συμμόρφωση και την ανάπτυξη στρατηγικών σύμφωνα με το νέο κανονιστικό πλαίσιο.

2. Το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. στις ναυτιλιακές εταιρείες

Η επέκταση του ΣΕΔΕ της Ε.Ε. στη ναυτιλία εισάγει ένα ολοκληρωμένο σύστημα παρακολούθησης, υποβολής εκθέσεων και επαλήθευσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Από το 2018, οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν λάβει εντολή να αναφέρουν τις εκπομπές μέσω της πλατφόρμας THETIS-MRV,[2] απαίτηση που θα συνεχιστεί στο πλαίσιο του αναθεωρημένου Κανονισμού MRV για τη ναυτιλία[3] και της Οδηγίας (ETS Directive).[4] Αυτή η συστηματική προσέγγιση όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές τονίζει τη δέσμευση της Ε.Ε. για μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των θαλάσσιων μεταφορών και ευθυγραμμίζεται με τις παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Με την ένταξη της ναυτιλίας στο ΣΕΔΕ της Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι ναυτιλιακές εταιρείες θα εισέλθουν σε μια νέα εποχή περιβαλλοντικής ευθύνης. Αυτή η ενσωμάτωση σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στη ναυτιλιακή βιομηχανία, επιβάλλοντας την συνολική αναφορά εκπομπών, την επαλήθευση και την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων. Οι Κανονισμοί ισχύουν για όλα τα φορτηγά και επιβατηγά πλοία άνω των 5.000 τόνων συνολικής χωρητικότητας, που περιλαμβάνουν τόσο ταξίδια εντός της Ε.Ε. όσο και μέρος των διεθνών δρομολογίων που συνδέονται με την Ε.Ε..

Στην πράξη, οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει να αγοράζουν και να παραδίδουν (χρησιμοποιούν) δικαιώματα εκπομπών EU ETS για κάθε τόνο αναφερόμενων εκπομπών CO2 (ή ισοδύναμου CO2) στο πεδίο εφαρμογής του συστήματος EU ETS. Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, σύμφωνα με την οποία, οι ναυτιλιακές εταιρείες πρέπει να παραδίδουν δικαιώματα μόνο για ένα μέρος των εκπομπών τους. Πιο συγκεκριμένα, για το έτος 2025 θα παραδίδουν δικαιώματα για το 40% των εκπομπών τους που αναφέρθηκαν το 2024, για το έτος 2026 θα παραδίδουν δικαιώματα για το 70% των εκπομπών τους που αναφέρθηκαν το 2025. Και στη συνέχεια, από το έτος 2027 και μετά θα παραδίδουν δικαιώματα για το 100% των αναφερόμενων εκπομπών τους.

3. Ελληνικό Νομικό Πλαίσιο

Ο ελληνικός ναυτιλιακός τομέας αντιμετωπίζει τόσο προκλήσεις όσο και ευκαιρίες με τις ως άνω εξελίξεις. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες και φορείς εκμετάλλευσης αναμένεται να πλοηγηθούν σε αυτή τη μετάβαση, εξισορροπώντας τη συμμόρφωση με στρατηγικές προσαρμογές. Η έμφαση στην αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» σημαίνει μια πιο υπεύθυνη και περιβαλλοντικά συνειδητή ναυτιλιακή βιομηχανία. Επιπλέον, η προληπτική δέσμευση της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας με αυτούς τους Κανονισμούς θα είναι ζωτικής σημασίας για τη συμβολή στην παγκόσμια επίδραση της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας.

Επιπλέον, η δημιουργία ενός ειδικού τομεακού «Ταμείου Ωκεανών» αποτέλεσε σημαντική θετική εξέλιξη.[5] Το Ταμείο αυτό προβλέπεται να επανεπενδύσει ένα μέρος των εσόδων από τα δικαιώματα του ΣΕΔΕ στην απαλλαγή της ναυτιλιακής βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές, μια κίνηση που ευθυγραμμίζεται με τη δέσμευση της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας για περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

4. Επιπτώσεις για τις Ελληνικές Ναυτιλιακές Εταιρείες

Για τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες, η επέκταση του ΣΕΔΕ της Ε.Ε. απαιτεί επαναξιολόγηση των επιχειρησιακών στρατηγικών, εστιάζοντας στη μείωση των εκπομπών και την αποδοτική χρήση καυσίμων. Η συμμόρφωση με αυτούς τους νέους κανονισμούς δεν αποτελεί μόνο νομική αναγκαιότητα, αλλά και ευκαιρία να συμβάλουμε στην παγκόσμια προσπάθεια απαλλαγής των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές. Τέλος, ο δημοσιονομικός σχεδιασμός θα είναι ουσιαστικής σημασίας για την κάλυψη του κόστους που συνδέεται με την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής και των πιθανών κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

5. Συμπεράσματα

Αυτή η κομβική στιγμή για τη ναυτιλιακή βιομηχανία απαιτεί μια προοδευτική προσέγγιση, ιδιαίτερα από τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες. Οι κανονιστικές αλλαγές απαιτούν επαναξιολόγηση των επιχειρησιακών στρατηγικών, με έμφαση στη μείωση των εκπομπών, την αποδοτική χρήση καυσίμων και τις βιώσιμες θαλάσσιες πρακτικές. Η προσαρμογή του κλάδου με το προαναφερθέν νομικό πλαίσιο θα συμβάλλει σημαντικά στους ευρύτερους περιβαλλοντικούς στόχους της Ε.Ε. και της παγκόσμιας κοινότητας, δηλαδή στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην απανθρακοποίηση του κλάδου της ναυτιλίας έως το 2050.


Μαρία-Κωνσταντίνα Λιλή-Κόκκορη
Δικηγόρος
LL.M. Energy and Climate Law, University of Groningen
LL.M. Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Νομική Σχολή Αθηνών,
Εθνικό και καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

 

[1] Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Δράση για το κλίμα, περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ) μπορείτε να βρείτε εδώ: https://climate.ec.europa.eu/eu-action/eu-emissions-trading-system-eu-ets_en

[2] Μπορείτε να βρείτε το σύστημα EU-MRV για την αναφορά των εκπομπών CO2 από πλοία σύμφωνα με τον κανονισμό 2015/757 της ΕΕ εδώ: https://mrv.emsa.europa.eu/#public/eumrv

[3]Κανονισμός (ΕΕ) 2023/957 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2023, για την τροποποίηση του κανονισμού (Ε.Ε.) 2015/757 προκειμένου να προβλεφθεί η ένταξη των δραστηριοτήτων θαλάσσιων μεταφορών στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ και η παρακολούθηση, υποβολή εκθέσεων και επαλήθευση των εκπομπών πρόσθετων αερίων θερμοκηπίου και των εκπομπών από πρόσθετους τύπους πλοίων (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ),  PE/10/2023/REV/1, διατίθεται στη διεύθυνση [https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2023/957]. 

[4] Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ), ΕΕ L 275 της 25.10.2003, σ. 32–46, διατίθεται στη διεύθυνση [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32003L0087].

[5]ΕΚΘΕΣΗ σχετικά με την πρόταση οδηγίας του  Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Ένωσης, της απόφασης (ΕΕ) 2015/1814 σχετικά με τη θέσπιση και τη λειτουργία αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς όσον αφορά το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου και του κανονισμού (ΕΕ) 2015/757,  24.5.2022 – (COM(2021)0551, διαθέσιμο στη διεύθυνση [https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-9-2022-0162_EN.html]. 

Για να αποθηκεύσετε το άρθρο σε μορφή Pdf:

Σιούφας & Συνεργάτες | Γιώργος Σιούφας | Μάριος Σιούφας

Για περισσότερες πληροφορίες

Επικοινωνήστε με τη γραμματεία της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών στο τηλ.: 213 017 5600, ή στείλτε mail στο info@sioufaslaw.gr και θα επικοινωνήσουμε άμεσα μαζί σας.

Μοιραστείτε το:

Θέλετε να συζητήσουμε περισσότερο για το άρθρο μας;
Συμπληρώστε τα στοιχεία επικοινωνίας σας
και εξειδικευμένος συνεργάτης μας
θα επικοινωνήσει μαζί σας σήμερα
μεταξύ 15:00 - 17:00.