Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε επί αναιρέσεως, με την οποία προβαλλόταν ως λόγος για την εξαφάνιση της απόφασης του δευτεροβαθμίου δικαστηρίου, σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 559 αρ. 1 του Κ.Πολ.Δ, η παραβίαση του κατά το άρθρο 6 παρ. 2 της Ε.Σ.Δ.Α. τεκμηρίου της αθωότητας, στην περίπτωση που ο διάδικος, υποχρεώνεται σε αστική αποζημίωση εξ αδικοπραξίας, που στηρίζεται στα ίδια πραγματικά περιστατικά με αυτά, που συγκροτούν το αντίστοιχο ποινικό αδίκημα, για το οποίο αθωώθηκε αμετάκλητα με απόφαση ποινικού δικαστηρίου.
Για πρώτη φορά και μετά από αντίθετες αποφάσεις των τμημάτων του Αρείου Πάγου, η Πλήρης Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με την υπ’ αριθμόν 4/2020 απόφασή της, απεφάνθη ότι το πολιτικό δικαστήριο δεν δεσμεύεται ούτε αποδεικτικά ούτε κατ’ αποτέλεσμα από την τυχόν προηγηθείσα αμετάκλητη απόφαση αθωωτική ή καταδικαστική ποινικού δικαστηρίου. Η θέση περί μη καθιέρωσης δεδικασμένου στην αστική δίκη από απόφαση ποινικού δικαστηρίου επιρρωνύεται, μεταξύ άλλων, από τις επιμέρους διαφορές των δύο δικαιοδοσιών και ιδίως από την αυτοτέλεια εκάστης δικαιοδοσίας. Πέραν τούτου, κρίσιμη είναι η συνταγματική διάκριση των δικαιοδοσιών, βασική συνέπεια της οποίας είναι αφενός το διακριτό δεδικασμένο, αφετέρου η λειτουργία του δεδικασμένου μόνον εντός της οικείας δικαιοδοσίας.
Σημειώνεται δε, ότι η Ολομέλεια φαίνεται στις παραδοχές της να απορρίπτει το κριτήριο της «ενότητας της έννομης τάξης», το οποίο συνιστά βασικό επιχείρημα της μειοψηφούσας άποψης περί δεσμευτικής κατ’ αποτέλεσμα ενέργειας του τεκμηρίου της αθωότητας στην πολιτική δίκη, ενόψει μιας σειράς δογματικών και πρακτικών «άτοπων» τα οποία θα συνεπαγόταν η αντίθετη θεώρηση.
Ο σεβασμός του τεκμηρίου αθωότητας, λοιπόν, δεν αποκλείει τις αστικές διεκδικήσεις και η απαλλαγή από την ποινική ευθύνη δεν αποκλείει αυτόματα και άνευ ετέρου τινός την αστική ευθύνη, πλην όμως γίνεται εμμέσως δεκτή μία «οιονεί» δέσμευση του πολιτικού δικαστή. Αφενός μεν οι παραδοχές και η εν γένει συλλογιστική της απόφασης, τόσο στο αιτιολογικό – σκεπτικό, όσο και στο διατακτικό της, δεν πρέπει να θέτουν, άμεσα ή έμμεσα, υπό αμφισβήτηση την ορθότητα της αθωωτικής ποινικής αποφάσεως, αφετέρου δε ο πολιτικός δικαστής οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη ως ισχυρό τεκμήριο την ποινική κρίση και δύναται να αφίσταται από αυτήν μόνο με απόλυτα αιτιολογημένη απόφαση.
