Από τις 14 Φεβρουαρίου 2023 έχει ξεκινήσει να ισχύει η ρύθμιση για τη σύσταση  Επιτροπών Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων (εφεξής ΕΙΦΚΔ) σε κάθε ερευνητικό κέντρο και τεχνολογικό φορέα της χώρας, κατ’ αντιστοιχία με τα όσα ήδη προβλέπονται για τα ΑΕΙ. Η συγκρότηση των Επιτροπών αυτών προβλέφθηκε με τον προσφάτως δημοσιευθέντα νόμο 5019/2023[1], προκειμένου να αναπτυχθεί κλίμα ισότητας εντός των ερευνητικών κοινοτήτων, να εκπονηθούν μελέτες για την ισότητα των φύλων στον ερευνητικό χώρο και να δημιουργηθούν προϋποθέσεις ισότητας στην ανέλιξη σε θέσεις ευθύνης.

• ΦΟΡΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΣΥΓΚΡΟΤΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΕΙΦΚΔ
  
  

Οι Επιτροπές Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων συνιστώνται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σε κάθε Ερευνητικό και Τεχνολογικό Φορέα[2] ως συμβουλευτικό όργανο αυτού και των οργάνων διοίκησής του. Τα Ερευνητικά κέντρα που εποπτεύονται από φορείς του δημόσιου τομέα αποτελούν ερευνητικούς οργανισμούς δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, διαθέτουν νομική προσωπικότητα και διοικητική και  οικονομική αυτοτέλεια. Αποστολή των ερευνητικών κέντρων είναι η συμβολή στην ανάπτυξη της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, η κατάρτιση και η αξιοποίηση του ερευνητικού δυναμικού, η συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόληση και η σύστασή τους αποσκοπεί ιδίως στη διασφάλιση αποτελεσματικής αλληλεπίδρασης μεταξύ της εκπαίδευσης και της έρευνας και στην ενίσχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων. Ερευνητικά κέντρα στα οποία συνιστώνται οι ΕΙΦΚΔ είναι μεταξύ άλλων το Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας ΑΘΗΝΑ στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας, των Επικοινωνιών και της Γνώσης, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», το Ελληνικό Ινστιτούτο ΠΑΣΤΕΡ, το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας. Οι Τεχνολογικοί Φορείς, στους οποίους αναφέρεται ο νόμος, συστήνονται ως ανώνυμες εταιρείες ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου για τις ερευνητικές, τεχνολογικές, αναπτυξιακές και καινοτομικές δραστηριότητές τους και αξιοποιούν για την εξυπηρέτηση των σκοπών τους τα αποτελέσματα των έργων και των προγραμμάτων στα οποία συμμετέχουν. Τεχνολογικοί Φορείς στους οποίους συνιστώνται οι ΕΙΦΚΔ είναι το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας Α.Ε., η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών ΑΕ και το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας (ΝΟΗΣΙΣ).

• Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

Αποστολή των Επιτροπών είναι η πρόληψη και η αντιμετώπιση κάθε είδους διάκρισης και παρενοχλητικής συμπεριφοράς εντός των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων, καθώς επίσης και η προώθηση της ισότητας των φύλων και της καταπολέμησης των διακρίσεων με βάση το φύλο, τη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την κατάσταση υγείας/αναπηρίας, την ηλικία ή τον γενετήσιο προσανατολισμό σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας και σε όλες τις διαδικασίες και δραστηριότητες των φορέων αυτών.

• ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

Οι Επιτροπές έχουν ποικίλες αρμοδιότητες μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται ιδίως οι ακόλουθες:

– η συμβολή στην ανάπτυξη μηχανισμών αποδοχής, καταγραφής και διαχείρισης αναφορών και καταγγελιών για περιστατικά διακριτικής μεταχείρισης, αποκλεισμού, ή παρενόχλησης και η παροχή συνδρομής προς τα θύματα διακρίσεων, αποκλεισμού ή παρενοχλητικής συμπεριφοράς

– η ενημέρωση των μελών της ερευνητικής κοινότητας για θέματα σχετικά με την ισότητα των φύλων, την καταπολέμηση των διακρίσεων και των αποκλεισμών και την αντιμετώπιση κάθε είδους παρενοχλητικής συμπεριφοράς

– η εκπόνηση σχεδίων δράσης για την διασφάλιση της ουσιαστικής ισότητας και της καταπολέμησης των διακρίσεων στις ερευνητικές, εκπαιδευτικές και διοικητικές διαδικασίες του ερευνητικού και τεχνολογικού φορέα και η κατάρτιση ετήσιας έκθεσης, την οποία υποβάλλει στο Δ.Σ. του φορέα

– η εισήγηση στα αρμόδια όργανα μέτρων για την προώθηση της ισότητας και την καταπολέμηση των διακρίσεων και των αποκλεισμών και η παρακολούθηση της υλοποίησης των μέτρων αυτών.

• Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

Οι Επιτροπές αυτές αναμένεται να συμβάλλουν στην ανάπτυξη κλίματος ισότητας και εμπιστοσύνης μεταξύ των εργαζομένων στα ερευνητικά κέντρα, στην εκπαίδευση νέων ερευνητών σε ένα περιβάλλον χωρίς διακρίσεις, καθώς και στη δημιουργία των προϋποθέσεων για τη λήψη χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκά προγράμματα.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social  
Université Paris IX – Dauphine

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Άρθρο 58 του Ν. 5019/2023 (ΦΕΚ 27/Τ.Α’/14-12-2023) το οποίο φέρει τον τίτλο: «Σύσταση Επιτροπής Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων στους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς»

[2] Του άρθρου 13^Α του ν. 4310/2014, όπως τροποποιήθηκε από το ν. 4386/2016.