Κανονισμός (ΕΕ) 2024/2822: Nομική προστασία σχεδίων και υποδειγμάτων
Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2024/2822[1] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2024 τροποποιεί τον Κανονισμό (ΕΚ) 6/2002 του Συμβουλίου για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα και καταργεί τον Κανονισμό (ΕΚ) 2246/2002 της Επιτροπής, αποβλέποντας στον περαιτέρω εκσυγχρονισμό των συστημάτων προστασίας των βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και στην περαιτέρω εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών ως προς τις διαδικασίες καταχώρισης και προστασίας των σχεδίων και υποδειγμάτων.
Οι βασικότερες αλλαγές που επιφέρει παρατίθενται ως ακολούθως:
- Αντικατάσταση του όρου «κοινοτικό σχέδιο ή υπόδειγμα» από τον όρο «σχέδιο ή υπόδειγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» («ενωσιακό σχέδιο ή υπόδειγμα»). Αντικατάσταση της ονομασίας «Γραφείο Εναρμόνισης στην εσωτερική αγορά (εμπορικά σήματα, σχέδια και υποδείγματα)» με την ονομασία «Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
- Διεύρυνση του πεδίου νομικής προστασίας σχεδίων και υποδειγμάτων, έτσι ώστε να καταλαμβάνονται και εκείνα που ενσωματώνονται σε υλικό αντικείμενο ή οπτικοποιούνται σε γραφική μορφή ή προκύπτουν από τη χωρική διάταξη στοιχείων που προορίζονται να σχηματίσουν περιβάλλον εσωτερικών ή εξωτερικών χώρων.
- Επέκταση της έννοιας των προστατευόμενων σχεδίων και υποδειγμάτων, ώστε να καλύπτεται και κάθε μορφή κινούμενης παράστασης, όπως η κίνηση ή η εναλλαγή των στοιχείων ενός προϊόντος όταν αποτελεί μέρος της εμφάνισης σχεδίων ή υποδειγμάτων, όπως ενδεικτικά σχεδίων ή υποδειγμάτων μη ενσωματωμένων σε υλικό αντικείμενο.
- Διευκρίνιση ότι η προστασία παρέχεται στο δικαιούχο μέσω καταχώρισης ενωσιακού σχεδίου ή υποδείγματος και αφορά τα χαρακτηριστικά του σχεδίου ή υποδείγματος ενός προϊόντος, εν όλω ή εν μέρει, τα οποία είναι εμφανώς ορατά στην αίτηση καταχώρισης τέτοιου ενωσιακού σχεδίου ή υποδείγματος και διατίθενται στο κοινό με δημοσίευση.
- Αποσαφήνιση ότι δεν απαιτείται τα χαρακτηριστικά να είναι ορατά σε κάποια συγκεκριμένη χρονική στιγμή ή σε κάποια συγκεκριμένη κατάσταση χρήσης προκειμένου να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Κανονισμού. Εξαίρεση στον κανόνα αυτό υφίσταται όσον αφορά την προστασία σχεδίων και υποδειγμάτων συστατικών μερών σύνθετου προϊόντος, για τα οποία απαιτείται να παραμένουν ορατά κατά τη χρήση του εν λόγω προϊόντος.
- Ένταξη στον όρο της χρήσης του σχεδίου ή υποδείγματος, για την οποία απαιτείται η άδεια του δικαιούχου, των εξής δραστηριοτήτων: της δημιουργίας, της τηλεφόρτωσης, της αντιγραφής και της διάθεσης οποιουδήποτε μέσου ή λογισμικού που καταγράφει το σχέδιο ή υπόδειγμα με σκοπό την αναπαραγωγή προϊόντος που παραποιεί ή απομιμείται το προστατευόμενο σχέδιο ή υπόδειγμα.
- Πρόβλεψη της δυνατότητας των δικαιούχων καταχωρισμένων ενωσιακών σχεδίων ή υποδειγμάτων να εμποδίζουν τόσο την είσοδο προϊόντων που παραποιούν ή απομιμούνται τα εν λόγω σχέδια ή υποδείγματα όσο και την υπαγωγή των προϊόντων αυτών σε όλα τα τελωνειακά καθεστώτα, με αίτημα προς τις τελωνειακές αρχές.
- Αναφορά της δυνατότητας παύσης της ισχύος του δικαιώματος του δικαιούχου καταχωρισμένου ενωσιακού σχεδίου ή υποδείγματος κατά τη διάρκεια δικαστικής διαμάχης ενώπιον του «δικαστηρίου ενωσιακών σχεδίων και υποδειγμάτων», όταν ο κάτοχος των προϊόντων είναι σε θέση να αποδείξει ότι ο δικαιούχος του καταχωρισμένου ενωσιακού σχεδίου ή υποδείγματος δεν έχει το δικαίωμα να εμποδίσει τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά τα χώρας τελικού προορισμού.
- Διευκρίνιση ότι τα αποκλειστικά δικαιώματα που παρέχονται από καταχωρισμένο ενωσιακό σχέδιο ή υπόδειγμα δεν είναι απεριόριστα.
- Αποσαφήνιση ως προς τον όρο «επιτρεπόμενη χρήση» με την αναφορά περί υπαγωγής σε αυτόν, μεταξύ άλλων, «των πράξεων αναπαραγωγής χάριν παραδείγματος ή διδασκαλίας», «της χρήσης για σκοπούς αναφοράς στο πλαίσιο της συγκριτικής διαφήμισης» και «της χρήσης για σκοπούς σχολιασμού, κριτικής ή παρωδίας», εφόσον οι πράξεις αυτές δεν αντίκεινται στα συναλλακτικά ήθη και δεν προκαλούν παράνομη βλάβη «της συνήθους εκμετάλλευσης» του σχεδίου ή υποδείγματος.
- Πρόβλεψη του δικαιώματος συμπερίληψης σε μία αίτηση για καταχωρισμένα ενωσιακά σχέδια ή υποδείγματα περισσότερων σχεδίων ή υποδειγμάτων, χωρίς να απαιτείται τα προϊόντα στα οποία προορίζονται να ενσωματωθούν ή εφαρμοστούν να ανήκουν στην ίδια κατηγορία της διεθνούς ταξινόμησης των βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων (Συμφωνία του Λοκάρνο του 1968).
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/2822: «Ο παρών Κανονισμός αρχίζει να ισχύει την 20η ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζεται από την 1η Μαΐου 2025.[2]»
Ελισσάβετ-Άννα Βάλβη
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Χρηματοοικονομικού και Θεσμικού Πλαισίου των Αγορών Χρήματος και Κεφαλαίου,
Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς
LL.M. in Forensics, Criminology and Law,
Law School, Maastricht University
[1] ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2024/2822 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2024 σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) 6/2002 του Συμβουλίου για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) 2246/2002 της Επιτροπής.
[2] Με εξαιρέσεις ως προς το άρθρο 1 σημεία 21), 22), 24), 26), 27), 28), 29), 30), σημείο 32) στοιχείο β), σημείο 34) στοιχείο β), σημεία 37), 40), 42), 45), 46), 49), 52), 54), 56), 58), 61), 63), 65), 66), 70), 72), 74), 76), 78), σημείο 80) στοιχείο β), σημεία 81), 85), σημείο 88) στο βαθμό που σχετίζεται με το άρθρο 72 παράγραφος 3) στοιχεία α), ε), στ) και ιγ), σημείο 90), σημείο 98) στοιχείο β), σημεία 111), 113) και 123) εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2026.
