Κάτω από το φως των πρωτοφανών αλλαγών που εκτυλίσσονται στο κλίμα ολόκληρου του πλανήτη με συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας, αλλά και της συχνότητας και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων, λαμβάνονται μέτρα και σχεδιάζονται δράσεις αφενός σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως μετά από τη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) στη Γλασκόβη του Ηνωμένου Βασιλείου κατά τη διάρκεια της οποίας τονίστηκε η επιτακτική ανάγκη επιτάχυνσης μίας δίκαιης και ισότιμης κλιματικής μετάβασης σε ολόκληρο τον κόσμο με σταδιακή κατάργηση του άνθρακα και μείωση της ετήσιας ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται με στόχο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, αφού πρόκειται να οριστεί Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την κλιματική αλλαγή, να εκπονηθεί το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα και τον εκσυγχρονισμό της αδειοδοτικής διαδικασίας έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ενώ έχει ήδη τεθεί σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο για τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο, ο οποίος θα ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με σκοπό την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050 και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

ΕΝΝΟΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ

Η μεταβολή του παγκόσμιου κλίματος, η οποία εκτείνεται σε μεγάλη χρονική κλίμακα και εκδηλώνεται με σημαντικές διακυμάνσεις ως προς τη μέση κατάσταση του κλίματος (όπως με ξηρασίες, πλημμύρες, τυφώνες) και η οποία οφείλεται στην υπερθέρμανση του πλανήτη, που προκαλείται τόσο από την καύση ορυκτών καυσίμων κατά την οποία εκπέμπονται αέρια του θερμοκηπίου όσο και από άλλες δραστηριότητες (όπως αποψιλώσεις δασών) που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Ωστόσο η ανθρώπινη δράση μπορεί να ανατρέψει την πορεία των γεγονότων και να περιορίσει την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της.

ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΙΜΑΚΑ

– Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει ήδη εγκρίνει από τον Δεκέμβριο του 2020 ενωσιακό στόχο για καθαρή εσωτερική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990, ενώ τον Απρίλιο του 2021 κατέληξε σε συμφωνία σχετικά με το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα.
– Η ΕΕ μεταξύ άλλων προωθεί την ανάπτυξη τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, μεριμνά για την ασφαλή χρήση τους και την κατάλληλη διαχείριση των σχετικών κινδύνων και συντονίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών για τη χρήση εναλλακτικών μορφών ενέργειας στις μεταφορές και την εκμετάλλευση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
– Η σύσκεψη κορυφής των Ηνωμένων Εθνών που έλαβε χώρα στη Γλασκόβη μεταξύ περισσοτέρων των 200 χωρών του κόσμου από την 1η έως την 13η Νοεμβρίου 2021 με στόχο τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη και ειδικότερα τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό κελσίου κατέληξε στο Glasgow Climate Pact με το οποίο αποφασίστηκε μεταξύ άλλων

– Η σταδιακή κατάργηση της παραγωγής ενέργειας από χρήση άνθρακα
– Η εγκατάλειψη των αναποτελεσματικών επιδοτήσεων των ορυκτών καυσίμων
– Η μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια στις φτωχές χώρες ώστε να προσαρμοστούν στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης
– Η προσπάθεια μείωσης στο ήμισυ της ετήσιας εκλυόμενης ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030 με κλήση προς τις εθνικές κυβερνήσεις για επίσπευση υποβολής σχετικών σχεδίων.

ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Εθνικός Κλιματικός νόμος. Σύμφωνα με την από 4.11.2021 Ανακοίνωση του Υπουργείου Ενέργειας ο νόμος αυτός θα ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών αερίων του θερμοκηπίου με σκοπό την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας το 2050 και θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εθνικούς ποσοτικούς στόχους για μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 (σε σχέση με το 1990) και κατά 80% στο 2040 και επιμερισμό τους στους επτά κυριότερους παραγωγικούς τομείς που έχουν το υψηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα : παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, μεταφορές, βιομηχανία, κτίρια, γεωργία και κτηνοτροφία, απόβλητα και χρήσεις γης-αλλαγές χρήσεων γης και δασοπονία.

Απλοποίηση και εκσυγχρονισμός της αδειοδότησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και σταθμών αποθήκευσης ενέργειας. Σύμφωνα με την ίδια ως άνω Ανακοίνωση με νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα έχει ως στόχο τη μείωση της διάρκειας αδειοδότησης νέων έργων σε λιγότερα από δύο έτη και την επιτάχυνση του ρυθμού υλοποίησης νέων επενδύσεων σε ΑΠΕ συνολικής ισχύος 12 GW θα προβλεφθεί αναμόρφωση της διαδικασίας αδειοδότησης νέων έργων με μείωση των απαιτουμένων δικαιολογητικών, ψηφιακή διενέργεια των απαιτουμένων ενεργειών και μείωση του χρόνου υλοποίησης της αδειοδότησης.

Υπεράκτια αιολικά πάρκα. Σύμφωνα με την ίδια προαναφερόμενη Ανακοίνωση θα εκπονηθεί νομικό πλαίσιο στους βασικούς άξονες της χωροταξικής ρύθμισης και διαδικασίας επιλογής θαλασσίων οικοπέδων, του ορισμού φορέα διαχείρισης, της διαδικασίας σύνδεσης και του καθορισμού ενίσχυσης για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας με την αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού δυναμικού.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine