Ν. 5113/2024: Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2118 για την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκίνητων οχημάτων

Με τον ν. 5113/2024[1] επιδιώχθηκε η επικαιροποίηση του νομοθετικού πλαισίου περί ασφαλιστικής αστικής ευθύνης (Π.Δ 237/1986), στη βάση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2118 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Νοεμβρίου 2021 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2009/103/ΕΚ, σχετικά με την ασφάλιση της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων και τον έλεγχο της υποχρέωσης προς ασφάλιση της ευθύνης αυτής. Τα κυριότερα σημεία του ως άνω νόμου είναι τα εξής:
- Ο κύριος ή κάτοχος αυτοκινήτου με τόπο συνήθους στάθμευσης στην Ελλάδα υποχρεούται, να καλύπτει με ασφάλιση την εκ τούτου έναντι τρίτων αστική ευθύνη που σχετίζεται με την κυκλοφορία του αυτοκινήτου. Η υποχρέωση ασφάλισης υφίσταται διαρκώς από τη χορήγηση της άδειας κυκλοφορίας και των πινακίδων κυκλοφορίας, χωρίς να εξαρτάται από την εν τοις πράγμασι κίνηση ή λειτουργία του αυτοκινήτου, εκτός αν έχει τηρηθεί η διαδικασία της ακινησίας. Ατυχήματα που προκαλούνται από οχήματα για τα οποία έχει τηρηθεί η διαδικασία ακινησίας αντιμετωπίζονται όπως τα ατυχήματα από ανασφάλιστα οχήματα και οι ζημιωθέντες έχουν αξίωση αποζημίωσης κατά του Επικουρικού Κεφαλαίου.
- Το ποσό ασφαλιστικής κάλυψης είναι τουλάχιστον ίσο με αυτό που καθορίζει κάθε φορά με αποφάσεις της η Τράπεζα της Ελλάδος για κάθε είδος κινδύνου που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση και αναθεωρείται, σύμφωνα με τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ). Από 1ης Ιανουαρίου 2022 τα ελάχιστα ποσά ασφαλιστικής κάλυψης δεν μπορεί να είναι κατώτερα από τα ακόλουθα ποσά: α) Σε περίπτωση σωματικής βλάβης, ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες (1.300.000) ευρώ, ανά ζημιωθέντα και β) Σε περίπτωση υλικής ζημίας, ένα εκατομμύριο τριακόσιες χιλιάδες ευρώ (1.300.000), ανά ατύχημα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των ζημιωθέντων.
- Προβλέπεται η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης ασφάλισης, χωρίς τη φυσική υπογραφή του πελάτη, η δε παράδοσή της από τον διανομέα στον πελάτη και στην ασφαλιστική επιχείρηση μπορεί να αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο μέσο.
- Δεν διενεργούνται έλεγχοι ασφάλισης της αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία οχημάτων, τα οποία έχουν τόπο συνήθους στάθμευσης στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, καθώς και οχημάτων που έχουν τόπο συνήθους στάθμευσης στο έδαφος τρίτης χώρας και εισέρχονται στην Ελλάδα από το έδαφος άλλου κράτους μέλους. Η διενέργεια τέτοιων ελέγχων ασφάλισης επιτρέπεται, μόνο αν οι έλεγχοι αυτοί δεν εισάγουν διακρίσεις, είναι αναγκαίοι και αναλογικοί για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού και: α) διενεργούνται στο πλαίσιο ελέγχου που δεν αποσκοπεί αποκλειστικά στην εξακρίβωση της ασφάλισης, ή β) αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συστήματος ελέγχων στην Ελλάδα, οι οποίοι διενεργούνται και για τα οχήματα που έχουν τόπο συνήθους στάθμευσης στην Ελλάδα, και δεν απαιτούν την ακινητοποίηση του οχήματος.
- Διεύρυνση αρμοδιοτήτων Επικουρικού Κεφαλαίου – παρέμβαση για την αποζημίωση σε περίπτωση αφερεγγυότητας της ασφαλιστικής επιχείρησης (Άρθρα 19α και 19β του Π.Δ. 237/1986): Με τα άρθρα 12 και 13 του ν. 5133/2024, προσδιορίζεται η διαδικασία με την οποία το Επικουρικό Κεφάλαιο θα παρεμβαίνει ως οργανισμός αποζημίωσης για την προστασία των ζημιωθέντων που έχουν συνήθη τόπο διαμονής στην Ελλάδα έναντι ζημιών από ατυχήματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, σε περίπτωση αφερεγγυότητας ασφαλιστικής επιχείρησης. Ο ζημιωθείς δύναται να αιτηθεί αποζημίωση απευθείας από το Επικουρικό Κεφάλαιο, το οποίο ακολούθως γνωστοποιεί την παραλαβή της αίτησης είτε στον ασφαλιστικό εκκαθαριστή της ασφαλιστικής επιχείρησης που εδρεύει στην Ελλάδα είτε στον αντίστοιχο οργανισμό του κράτους μέλους καταγωγής της ασφαλιστικής επιχείρησης που τελεί υπό πτώχευση ή εκκαθάριση.
- Ηλεκτρονικός έλεγχος και εντοπισμός ανασφάλιστων οχημάτων: Μια φορά ανά ημερολογιακό εξάμηνο, διενεργούνται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης έλεγχοι με ηλεκτρονική διασταύρωση δεδομένων, που αφορούν στα οχήματα και στα σχετιζόμενα με αυτά πρόσωπα.
- Κυρώσεις σε περίπτωση ανασφάλιστων οχημάτων: Αν το όχημα εντοπίζεται ανασφάλιστο, επιβάλλεται από τη Γενική Διεύθυνση Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών πρόστιμο χιλίων (1.000) ευρώ για τα λεωφορεία και φορτηγά δημόσιας χρήσης, πεντακοσίων (500) ευρώ για τα επιβατηγά και άλλα οχήματα κάθε φύσης και διακοσίων πενήντα (250) ευρώ για τα δίκυκλα.
Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης
[1] Ν. 5113/2024 (ΦΕΚ Α’96/21.06.2024) με τον τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2118 για την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκίνητων οχημάτων, λήψη μέτρων προς εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/858 σχετικά με το πιλοτικό καθεστώς υποδομών της αγοράς που βασίζονται σε τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού, ειδικότερες ρυθμίσεις για τα οχήματα και τη δημόσια περιουσία και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών».