Με τον ν. 5119/2024[1] επήλθαν τροποποιήσεις στη διοικητική δίκη, μέσω του εξορθολογισμού της διαδικασίας εκδίκασης των υποθέσεων ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και της ορθολογικής κατανομής της δικαστηριακής ύλης εντός της διοικητικής δικαιοσύνης. Ο σκοπός των νέων διατάξεων – σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 5119/2024 –  είναι η ταχύτερη, αποτελεσματικότερη και περισσότερο ποιοτική εκδίκαση των υποθέσεων. Οι κυριότερες τροποποιήσεις που επήλθαν με τις διατάξεις του ν. 5119/2024 – όπως διαρθρώνονται σε τρία μέρη είναι οι εξής:

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (τροποποίηση Π.Δ. 18/1989[2])

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: Για τα ένδικα βοηθήματα και μέσα που έχουν κατατεθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας έως τη 15η.9.2024 εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του π.δ. 18/1989 που ισχύουν πριν από τη 16η.9.2024. Για τις υποθέσεις ακυρωτικής αρμοδιότητας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις του π.δ. 18/1989 που ισχύουν πριν από τη 16η.9.2024. Ένδικα βοηθήματα και μέσα που έχουν κατατεθεί έως και τη 15η.9.2024 δύνανται να εισάγονται σε κάθε περίπτωση με πράξη του Προέδρου στον δικαστικό σχηματισμό του άρθρου 34Γ του π.δ. 18/1989 και να εκδικάζονται από αυτόν σύμφωνα με τα άρθρα 34Α και 34Β του π.δ. 18/1989, όπως οι διατάξεις αυτές ισχύουν μετά από την αντικατάστασή τους με τον παρόντα νόμο. Αν η υπόθεση έχει ήδη εισαχθεί στο ακροατήριο, ο αρμόδιος Γραμματέας ενημερώνει τον πληρεξούσιο δικηγόρο του διαδίκου για την εισαγωγή της υπόθεσης σε συμβούλιο.

– Επίδοση αντιγράφου του δικογράφου του ενδίκου βοηθήματος ή μέσου με επιμέλεια του διαδίκου που το ασκεί, στον διάδικο κατά του οποίου στρέφεται το εισαγωγικό δικόγραφο, εντός δύο (2) μηνών από την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου και προσκομιδή των αποδεικτικών επιδόσεως το ταχύτερο δυνατό.

– Οι επιδόσεις των διαδίκων και του δικαστηρίου μπορεί να γίνονται και με ηλεκτρονικά μέσα. Η επίδοση με ηλεκτρονικά μέσα θεωρείται ότι έγινε, εφόσον επιστραφεί από τον παραλήπτη στον διενεργούντα την επίδοση ηλεκτρονική απόδειξη, η οποία πρέπει επίσης να πληροί τις προϋποθέσεις του ανωτέρω νόμου. Η ηλεκτρονική απόδειξη ισχύει ως έκθεση επίδοσης.

– Απευθείας εισαγωγή της υπόθεσης σε εισηγητή, σε περίπτωση επείγοντος ή εφόσον συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις ή σε ειδικές διαδικασίες ή μετά από αίτηση διαδίκου (ισχύς διάταξης από 16.09.2024)

– Αποκλειστική προθεσμία τριών (3) μηνών από την επίδοση του ενδίκου βοηθήματος, για την αποστολή των απόψεων της Διοίκησης και του φακέλου της υπόθεσης. Εντός της προθεσμίας αυτής, οφείλουν οι διάδικοι να προσκομίσουν κάθε στοιχείο για την απόδειξη του εννόμου συμφέροντός τους και των πραγματικών ισχυρισμών τους. Αν ο φάκελος δεν αποσταλεί ή αυτός που απεστάλη έχει ουσιώδεις ελλείψεις, το Δικαστήριο μπορεί (κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων) να συναγάγει τεκμήριο ομολογίας για την πραγματική βάση των ισχυρισμών του αιτούντος ή του προσφεύγοντος.

– Υποβολή πρόσθετων λόγων ακύρωσης ή προσφυγής και επίδοση του δικογράφου, επί ποινή απαραδέκτου – εντός είκοσι (2) ημερών από τη λήξη της τρίμηνης προθεσμίας για την αποστολή του φακέλου της υπόθεσης.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ & ΥΠΑΓΩΓΗ ΑΚΥΡΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΑ ΤΑΚΤΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

– Εκδίκαση διαφορών από τα πάσης φύσεως τέλη, δικαιώματα, ανταλλάγματα ή άλλα έσοδα υπέρ των νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, για την επιβολή ή τον προσδιορισμό των οποίων εκδίδονται, εφάπαξ ή περιοδικώς, πράξεις οργάνων των ανωτέρω κατ’ ενάσκηση δημόσιας εξουσίας → Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια (η νέα διάταξη εφαρμόζεται και σε υποθέσεις που είναι εκκρεμείς – μη συζητηθείσες και παραπέμπονται στο αρμόδιο Δικαστήριο με πράξη του Προέδρου του δικαστικού σχηματισμού στο οποίο εκκρεμούν).

– Εκδίκαση διαφορών που αναφύονται από την έκδοση ατομικών πράξεων κατά τη νομοθεσία για την επιβολή μέτρων επιστροφής (rebate) ή αυτόματης επιστροφής (clawback) ή άλλων παρόμοιων μέτρων σε βάρος επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας και εμπορίας φαρμακευτικών σκευασμάτων, ιατροτεχνολογικών προϊόντων και συμπληρωμάτων ειδικής διατροφής →Διοικητικό Εφετείο (η νέα διάταξη δεν εφαρμόζεται σε εκκρεμείς έως την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 5119/2024 – 05/07/2024 υποθέσεις, των οποίων το αντικείμενο ανάγεται σε χρόνο έως και το τέλος του 2018. Εκκρεμείς υποθέσεις που ανάγονται σε χρόνο μετά από το 2018 παραπέμπονται στο αρμόδιο Δικαστήριο με πράξη του Προέδρου του δικαστικού σχηματισμού στο οποίο εκκρεμούν).

– Εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως ατομικών πράξεων διοικητικών αρχών που αφορούν την εφαρμογή της νομοθεσίας για την μεταβολή επωνύμου και τη ληξιαρχική κατάσταση του προσώπου →Τριμελές Διοικητικό Εφετείο (η νέα διάταξη εφαρμόζεται στα ένδικα βοηθήματα που κατατίθενται από την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 5119/2024 – 05.07.2024).

– Εκδίκαση αιτήσεων ακύρωσης ατομικών πράξεων διοικητικών αρχών που αφορούν α)την εφαρμογή της νομοθεσίας περί όπλων και εκρηκτικών εν γένει, β)την αποκατάσταση βλαβών επί των πάσης φύσεων δημοσίων έργων→ Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο (η νέα διάταξη εφαρμόζεται στα ένδικα βοηθήματα που κατατίθενται από την ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 5119/2024 – 05.07.2024).

– Αναφορικά με την πιλοτική δίκη του άρθρου 1 του ν. 3900/2010: Η πράξη της τριμελούς επιτροπής, με την οποία ένα ένδικο βοήθημα ή μέσο εισάγεται στο Συμβούλιο Επικρατείας, αναρτάται στον ιστότοπο αυτού και κοινοποιείται ηλεκτρονικά στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.

ΑΝΑΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ[3] ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΟΥΣΙΑΣ

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: Τα κάτωθι εφαρμόζονται και επί εκκρεμών – κατά την έναρξη ισχύος του ν. 5119/2024 (05.07.2027) υποθέσεων – για τις οποίες δεν έχει ορισθεί ακόμη πρώτη δικάσιμος.

– Εκδίκαση σε α’ βαθμό των φορολογικών και τελωνειακών εν γένει διαφορών:

Α. Το αντικείμενο δεν υπερβαίνει τις 40.000 € (αντί για 60.000€)→Μονομελές Πρωτοδικείο

Β. Το αντικείμενο 40.001€ – 150.000€ →Τριμελές Πρωτοδικείο

Γ. Το αντικείμενο υπερβαίνει τις 150.000€ →Σε πρώτο και τελευταίο βαθμό στο Τριμελές Εφετείο

– Εκδίκαση σε α’ βαθμό των χρηματικών διαφορών, με αντικείμενο που δεν υπερβαίνει τις 000€ →Μονομελές Πρωτοδικείο

– Εκδίκαση σε β’ βαθμό των διαφορών από εκτέλεση εφόσον η απαίτηση δεν υπερβαίνει τις 40.000€ →Μονομελές Εφετείο

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν. 5119/2024 (ΦΕΚ Α’103/05.07.2024) με τον τίτλο «Τροποποίηση του Π.Δ. 18/1989 «Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας» (Α’ 8) Μεταφορά διαφορών στα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια Ρυθμίσεις για πιλοτική ή κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος δίκη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας-  Άλλες διατάξεις»

[2] Π.Δ. 18/1989  (ΦΕΚ Α’8/09.01.1989) με τον τίτλο «Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο Επικρατείας».

[3] Με το άρθρο 28 του ν. 5119/2024 τροποποιήθηκαν τα άρθρα 6 παρ. 2 και 218 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999)