Με τις νέες διατάξεις του ν. 5122/2024[1], επήλθαν τροποποιήσεις στον ν. 4919/2022[2], ενσωματώνοντας το άρθρο 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1151 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου 2019. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 5122/2024, ο σκοπός των νέων διατάξεων είναι η προστασία των προσώπων που αλληλεπιδρούν με εταιρείες ή υποκαταστήματα εταιρειών, μέσω της αποτροπής οποιασδήποτε δόλιας ή καταχρηστικής συμπεριφοράς. Τα κυριότερα σημεία του νόμου είναι τα εξής:

• Ορισμός αποκλεισμένου διευθυντή:

Είναι το φυσικό πρόσωπο που αποκλείεται από τη διαχείριση εταιρικών υποθέσεων επειδή:

α) Έχει αμετακλήτως καταδικαστεί για τις περιοριστικά αναφερόμενες στον νόμο, αξιόποινες πράξεις (παραβίαση των διατάξεων για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας, εγκληματική οργάνωση, δωροδοκία υπαλλήλου, παραβίαση του δικαίου των ανωνύμων εταιρειών, παραβίαση διατάξεων περί πρόληψης και καταστολής της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας),

β) Έχει κριθεί ως πρόσωπο που εμπίπτει στην κατηγορία του αποκλεισμένου διευθυντή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

• Απαγόρευση διορισμού[3] αποκλεισμένου διευθυντή:

Ο αποκλεισμένος διευθυντής απαγορεύεται, είτε κατά τη σύσταση της εταιρείας, είτε κατά τη διάρκεια λειτουργίας της, να διορίζεται:

α) μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (εφεξής «Δ.Σ.») σε Ανώνυμη Εταιρεία, καθώς και διαχειριστής σε Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία και Ετερόρρυθμη Εταιρεία κατά μετοχές,

β) πληρεξούσιος ή αντίκλητος σε υποκαταστήματα κεφαλαιουχικών εταιρειών,

γ) εκκαθαριστής,

δ) εκπρόσωπος νομικού προσώπου που συμμετέχει στο Δ.Σ.,

ε) υποκατάστατος οργάνου κεφαλαιουχικής εταιρίας και

στ) ως πρόσωπο που έχει την εξουσία να δεσμεύει την εταιρεία έναντι τρίτων και να την εκπροσωπεί ενώπιον δικαστηρίου.

• Διάρκεια αποκλεισμού:

Η διάρκεια του αποκλεισμού, που επιβάλλεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, είναι ανάλογη της βαρύτητας της παράβασης και ειδικότερα:

α) σε περίπτωση κακουργήματος → δεκαπέντε (15) έτη από τον χρόνο που η απόφαση κατέστη αμετάκλητη,

β) σε περίπτωση πλημμελήματος → πέντε (5) έτη από τον χρόνο που η απόφαση κατέστη αμετάκλητη.

• Σύσταση Μητρώου αποκλεισμένων διευθυντών:

Στο πληροφοριακό σύστημα του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (εφεξής «ΓΕΜΗ») συστήνεται ειδικό Μητρώο Αποκλεισμένων Διευθυντών, το οποίο είναι προσβάσιμο από τις δημόσιες αρχές καθώς και από ιδιώτες εφόσον έχουν προς τούτο ειδικό έννομο συμφέρον. Στα πλαίσια ενημέρωσης του μητρώου, το ΓΕΜΗ ανταλλάσσει πληροφορίες με τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της πλατφόρμας «e-justice».

• Κυρώσεις για τους αποκλεισμένους διευθυντές:
  
  

1. Στον ίδιο τον αποκλεισμένο διευθυντή – όταν διενεργεί εν γνώσει του αποκλεισμού – πράξεις διαχείρισης εταιρικών υποθέσεων → επιβάλλεται πρόστιμο 20.000 – 500.000€,
2. Στην εταιρεία που αναθέτει τη διαχείριση των εταιρικών της υποθέσεων σε αποκλεισμένο διευθυντή – εν γνώσει του αποκλεισμού του → επιβάλλεται πρόστιμο 50.000 – 1.000.000€.

Κατά της απόφασης επιβολής του, δύναται να ασκείται ενδικοφανής προσφυγή ενώπιον του Γενικού Γραμματέα Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης εντός είκοσι ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης. Το ύψος του επιβληθέντος προστίμου μειώνεται στο ήμισυ εάν ο υπόχρεος, εντός είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία κοινοποίησης σε αυτόν της σχετικής πράξης, δεν ασκήσει την προσφυγή και προβεί σε καταβολή του προστίμου.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν. 5122/2024 (ΦΕΚ Α’107/19.07.2024) με τον τίτλο «Ενσωμάτωση του άρθρου 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/ 1151 κατά το μέρος που αφορά τους αποκλεισμένους διευθυντές και άλλες επείγουσες διατάξεις».

[2] Ν. 4919/2022 (ΦΕΚ Α’71/07.04.2022) με τον τίτλο «Σύσταση εταιρειών μέσω των Υπηρεσιών Μιας Στάσης (Υ.Μ.Σ.) και τήρηση του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.) Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1151 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την τροποποίηση της Oδηγίας (ΕΕ) 2017/1132, όσον αφορά τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και διαδικασιών στον τομέα του εταιρικού δικαίου (L 186) και λοιπές επείγουσες διατάξεις».

[3] Τυχόν διορισμός του είναι άκυρος