Με τον ν. 5178/2025[1] ενσωματώθηκε η Οδηγία (ΕΕ) 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23^ης Νοεμβρίου 2022, αναφορικά με τη λήψη μέτρων για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών,  σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις, τροποποιώντας αντίστοιχα τους ν. 4706/2020, 4548/2018 και 3429/2005. Οι νέες αυτές διατάξεις αφορούν: α) τις ανώνυμες εταιρείες με μετοχές ή άλλες κινητές αξίες εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα, β) τις μη εισηγμένες ανώνυμες εταιρείες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4548/2018 και απασχολούν διακόσιους πενήντα (250) εργαζομένους και άνω και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50.000.000€ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43.000.000€ γ) τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3429/2005. Ειδικότερα:

Α. ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΜΕ ΜΕΤΟΧΕΣ ή ΑΛΛΕΣ ΚΙΝΗΤΕΣ ΑΞΙΕΣ

Οι ανώνυμες εταιρείες έχουν προθεσμία έως 30/6/2026 προκειμένου να λάβουν όλα τα απαραίτητα οργανωτικά μέτρα για τη συμμόρφωση με τα κατωτέρω. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα, η εκπροσώπηση ανά φύλο στο Δ.Σ. των εταιρειών, δεν υπολείπεται του 25% επί του συνόλου των μελών του Δ.Σ.

• Η εταιρεία επιδιώκει την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στο Διοικητικό Συμβούλιο (εφεξής «Δ.Σ.») και διασφαλίζει την ίση μεταχείριση και τις ίσες ευκαιρίες μεταξύ των φύλων.
• Η συμμετοχή του υποεκπροσωπούμενου φύλου στο Δ.Σ. δεν θα πρέπει να υπολείπεται του 25% του συνόλου των μελών του Δ.Σ.
• Στις εταιρείες που απασχολούν διακόσιους πενήντα (250) εργαζομένους και άνω και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον πενήντα εκατομμύρια (50.000.000) ευρώ ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον σαράντα τρία εκατομμύρια (43.000.000) ευρώ, το ως άνω ποσοστό δεν θα πρέπει να υπολείπεται του τριάντα τρία τοις εκατό (33%) επί του συνόλου των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου. Όταν δε στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας συμμετέχουν τρία (3) ή περισσότερα εκτελεστικά μέλη, στο ως άνω ποσοστό του τριάντα τρία τοις εκατό (33%), περιλαμβάνεται ένα (1) τουλάχιστον εκτελεστικό μέλος του υποεκπροσωπούμενου φύλου.
• Τα κριτήρια επιλογής καθορίζονται πριν από την έναρξη της διαδικασίας επιλογής και καταλαμβάνουν όλα τα στάδια αυτής, ώστε, στην περίπτωση που οι εταιρείες δεν τηρούν το απαιτούμενο ποσοστό, να εξασφαλίζεται ότι μεταξύ υποψηφίων που διαθέτουν ίδια προσόντα όσον αφορά στην επάρκεια, στις ικανότητες και στην επαγγελματική επίδοση, να δίνεται προτεραιότητα στην υποψηφιότητα ατόμου του υποεκπροσωπούμενου φύλου, εκτός εάν εξαιρετικοί λόγοι που αιτιολογούνται ειδικώς, επιτάσσουν την επιλογή του υποψηφίου του άλλου φύλου. Ο υποψήφιος που εξετάστηκε κατά τη διαδικασία επιλογής υποψηφίων για διορισμό ή εκλογή, σε θέση μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου, λαμβάνει εντός είκοσι (20) ημερών, κατόπιν αίτησης που απευθύνει προς την εταιρεία, αναλυτική ενημέρωση σχετικά με: α) τα κριτήρια αξιολόγησης στα οποία βασίστηκε η συγκεκριμένη επιλογή, β) την αντικειμενική, συγκριτική αξιολόγηση των υποψηφίων και γ) τους ειδικούς λόγους που οδήγησαν στην κατ’ εξαίρεση επιλογή της υποψηφιότητας του μη υποεκπροσωπούμενου φύλου, εφόσον συντρέχει τέτοια περίπτωση. Η εταιρεία φέρει το βάρος απόδειξης ότι τηρήθηκαν τα προβλεπόμενα στον νόμο.
• Οι εταιρείες οφείλουν να καταρτίζουν ειδική ετήσια έκθεση, η οποία αναρτάται στον ιστότοπό τους και περιλαμβάνει – μεταξύ άλλων – στοιχεία για την εφαρμογή των ως άνω ποσοστών, στοιχεία για τη συμμόρφωση στα προβλεπόμενα στον νόμο, καθώς και τα μέτρα που εφαρμόζονται ή πρόκειται να εφαρμοστούν για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων. Οι εκθέσεις αυτές, θα πρέπει να αποστέλλονται έως την 30^η Σεπτεμβρίου κάθε έτους, στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, τον Συνήγορο του Πολίτη και το Τμήμα Τεκμηρίωσης/Έρευνας/Ψηφιακής Υποστήριξης της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
• Οι εταιρείες πρέπει να διαθέτουν πολιτικές καταλληλότητας των μελών του Δ.Σ., στην οποία – μεταξύ άλλων – θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα κριτήρια και η διαδικασία επιλογής των μελών του Δ.Σ., τηρουμένων των ποσοστών για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων.
• Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επιβάλλει κυρώσεις, με απόφασή της που κοινοποιεί στη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (προβαίνουν σε δημόσια ανακοίνωση της παράβασης της Εταιρείας που αναρτάται στον ιστότοπό τους).
• Σε περίπτωση που ληφθεί απόφαση περί διορισμού ή εκλογής σε θέση μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου, κατά παράβαση των ανωτέρω, είναι άκυρη. Την ακυρότητα μπορεί να προβάλλει ο υποψήφιος του υποεκπροσωπούμενου φύλου που δεν επιλέχθηκε για διορισμό ή εκλογή ως μέλος Διοικητικού Συμβουλίου εντός έξι (6) μηνών από την καταχώριση της απόφασης στο Γ.Ε.ΜΗ., και να αξιώσει αποζημίωση.
• Στις εταιρείες που τηρούν τα ανωτέρω, δύναται να χορηγείται – μετά από αίτησή τους – ως επιβράβευση για την εφαρμογή πολιτικών ίσης μεταχείρισης, «Σήμα Ισότητας».

Β. ΜΗ ΕΙΣΗΓΜΕΝΕΣ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

Στις μη εισηγμένες εταιρείες, που πληρούν τις προϋποθέσεις που αναφέραμε εισαγωγικά, είναι δυνατόν να εφαρμόζονται αναλόγως τα ανωτέρω, αν τούτο προβλέπεται από το καταστατικό.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου

Δικηγόρος

Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ

Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ

                          Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν. 5178/2025 (ΦΕΚ Α’22/14.02.2025) με τον τίτλο «Μέτρα για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων σε θέσεις διευθυντικών στελεχών των εισηγμένων εταιρειών, των μη εισηγμένων ανωνύμων εταιρειών και των δημοσίων επιχειρήσεων Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2022/2381 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022 Ρυθμίσεις για την ενδυνάμωση των πιλοτικών προγραμμάτων για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής Πρόγραμμα Δημογραφικής Ανάπτυξης και άλλες διατάξεις».