Με την οδηγία (ΕΕ) 2024/2831[1] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2024, προσδιορίζεται με μεγαλύτερη ακρίβεια το καθεστώς εργασίας των εργαζομένων σε ψηφιακές πλατφόρμες και λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα με στόχο τόσο τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων σε ψηφιακές πλατφόρμες  όσο και την καλύτερη προστασία των προσωπικών τους δεδομένων. Με τη συγκεκριμένη οδηγία ο ευρωπαϊκός νομοθέτης έρχεται να προσθέσει νέες διατάξεις βαρύνουσας σημασίας στους ήδη υπάρχοντες κανονισμούς, (ΕΕ) (2016/679) και (ΕΕ) 2019/1150, οι οποίες θα βοηθήσουν τόσο στην ανάπτυξη της εργασίας σε ψηφιακές πλατφόρμες, όσο και στην καλύτερη ‘’θωράκιση’’ των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων.   

Οι πλέον κρίσιμες ρυθμίσεις της υπό εξέταση οδηγίας είναι οι εξής:

•   Θέσπιση ενιαίου κανονιστικού πλαισίου για όλες τις ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας, εφόσον η εργασία που οργανώνεται από αυτές εκτελείται εντός της Ένωσης ανεξαρτήτως του τόπου εγκατάστασής τους ή της ύπαρξης σχετικών εθνικών κανόνων δικαίου.
•   Πρόβλεψη της υποχρέωσης χρήσης ‘’διαμεσολαβητών’’ από τα κράτη μέλη με απώτερο σκοπό την εξασφάλιση ίδιου επιπέδου προστασίας των εργαζομένων που έχουν συνάψει σύμβαση εργασίας με ψηφιακή πλατφόρμα λαμβάνοντας παράλληλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε η συγκεκριμένη προστασία να ισχύει και σε κάθε εθνική έννομη τάξη ξεχωριστά.
•   Θέσπιση νομικού τεκμηρίου περί ύπαρξης συμβατικής σχέση μεταξύ της ψηφιακής πλατφόρμας εργασίας και του προσώπου που εκτελεί εργασία σε πλατφόρμα μέσω της εν λόγω πλατφόρμας όταν διαπιστώνονται πραγματικά περιστατικά που υποδεικνύουν διεύθυνση και έλεγχο, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, τις συλλογικές συμβάσεις ή τις πρακτικές που ισχύουν στα κράτη μέλη και λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του Δικαστηρίου. Όταν οι ψηφιακές πλατφόρμες επιχειρούν να ‘’ανατρέψουν’’ το νομικό αυτό τεκμήριο θα πρέπει να αποδείξουν ότι οι εργασιακές σχέσεις που συνάπτουν με τους εργαζομένους τους δεν είναι συμβατικές αλλά ότι εργάζονται για αυτές ως αυτοαπασχολούμενοι.
•   Καθιέρωση της υποχρέωσης πρόσληψης υπεύθυνου επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων (DPO) από τις ψηφιακές πλατφόρμες με σκοπό την πιο ασφαλή διαχείριση και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων σε πλατφόρμες. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων θα χρησιμεύσει ως δεύτερος ‘’μοχλός’’ εξέτασης των προσωπικών δεδομένων -η οποία σε πρώτο βαθμό έχει ήδη γίνει από τα αυτοματοποιημένα συστήματα παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων-, καθότι όπως αναφέρεται στο άρθρο 35 παράγραφος 1 του κανονισμού για την προστασία των προσωπικών δεδομένων (ΕΕ 2016/679), η χρήση των αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης και λήψης αποφάσεων, ενδέχεται να επιφέρει υψηλό κίνδυνο αλόγιστης επεξεργασίας και παραβίασης των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων στις ψηφιακές πλατφόρμες. Παράλληλα, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να έρθουν σε επαφή με τον υπεύθυνο επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, ώστε μαζί με τους εκπροσώπους τους να του εκφράσουν τις απόψεις ή τις αντιρρήσεις τους για τα σχετικά ζητήματα.
•   Πρόβλεψη της υποχρέωσης κάθε ψηφιακής πλατφόρμας να ενημερώνει τους εργαζομένους της και τους εκπροσώπους τους ως προς την εισαγωγή αυτοματοποιημένων συστημάτων παρακολούθησης ή λήψης αποφάσεων με παράλληλη παροχή του δικαιώματος επανόρθωσης και καταβολής επαρκούς αποζημίωσης για ζημία που υπέστησαν, σε περίπτωση παραβίασης των δικαιωμάτων τους.

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ζαφειρόπουλος Χρήστος

Δικηγόρος

Απόφοιτος του Τμήματος Νομικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

[1] Οδηγία (ΕΕ) 2024/2831 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2024 για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων σε πλατφόρμες