Το ρυθμιστικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ) στην Ελλάδα
-
Το παρόν σημείωμα αφορά:
Επενδυτές που επιθυμούν να υποβάλουν αίτηση και να συμμετάσχουν στην εγκατάσταση και υλοποίηση ενός ΥΑΠ, σύμφωνα με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, τις απαιτήσεις αδειοδότησης και τα κρίσιμα ορόσημα που σχετίζονται με τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα στην Ελλάδα.
-
Τα Οφέλη ανάπτυξης των ΥΑΠ:
Η ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων προσφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά, οικονομικά και ενεργειακά πλεονεκτήματα ανεξαρτησίας της Ελλάδας.
-
Προθεσμίες:
Οι βασικές προθεσμίες που καθορίζονται στη σχετική νομοθεσία, αναπτύσσονται κάτωθι.
Α. Εισαγωγή
Το παρόν υπόμνημα παρέχει μια επισκόπηση του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων (ΥΑΠ) στην Ελλάδα, επισημαίνοντας τις πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις, το καθεστώς αδειοδότησης, καθώς και το βασικό χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης των έργων. Επιπλέον, η υπεράκτια αιολική ενέργεια μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην προσπάθεια της Ελλάδας να καταστεί ουδέτερη ως προς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050 και η ανάπτυξη των ΥΑΠ αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προς την υιοθέτηση των στόχων των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.[1]
Β. Νομοθετικό πλαίσιο
Ο Νόμος 4964/2022 σηματοδότησε μια ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική της Ελλάδας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, εστιάζοντας στην ανάπτυξη των ΥΑΠ, καθώς θεσπίζει μια δομημένη διαδικασία, ενσωματώνοντας τις αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ενέργειας.
Γ. Χαρακτηρισμός Περιοχών Ανάπτυξης ΥΑΠ
Σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 7α του ν. 3468/2006 (Α’ 129), τμήμα της περιοχής αυτής οριοθετείται ως Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ (ΠΟΑΥΑΠ), ενώ με την ίδια διαδικασία, τμήμα της περιοχής οριοθετείται ως Περιοχή Πρώτης Επιλογής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΠΠΕ-ΑΠΕ).
Επιπλέον, η Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων Α.Ε. (ΕΔΕΥΕΠ)[2] είναι ο υπεύθυνος φορέας για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου, όσον αφορά τη διαχείριση των δικαιωμάτων σχετικά με την έρευνα, την αναζήτηση και τον προσδιορισμό των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ, καθώς και της εκχώρησης ερευνητικών δικαιωμάτων σε τρίτους στις εν λόγω περιοχές ανάπτυξης. Οι περιοχές αυτές, θα επιλέγονται με βάση το αιολικό δυναμικό τους, τις περιβαλλοντικές εκτιμήσεις και τη συμβατότητά τους με την εθνική ενεργειακή στρατηγική.
Δ. Διαδικασία αδειοδότησης
Α. Άδεια Έρευνας ΥΑΠ
Οι επενδυτές που επιθυμούν να αναπτύξουν ΥΑΠ πρέπει πρώτα να λάβουν άδεια έρευνας από την ΕΔΕΥΕΠ, αποδεικνύοντας τις τεχνικές, οικονομικές και επαγγελματικές τους ικανότητες.
Β. Ανταγωνιστική διαδικασία επιλογής
Μετά την έκδοση των αδειών έρευνας, διεξάγεται ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για την κατανομή των περιοχών εγκατάστασης στα πιο βιώσιμα έργα.
Ε. Πιστοποιητικό παραγωγού και υλοποίηση έργου
Στους επιτυχόντες πλειοδότες απονέμεται Πιστοποιητικό Παραγωγού, το οποίο τους παρέχει την άδεια να αναπτύξουν και να λειτουργήσουν ένα ΥΑΠ. Αυτό το πιστοποιητικό ισχύει για έως και 30 χρόνια και επιβάλλει την έναρξη του έργου εντός έξι ετών από τη διαδικασία υποβολής προσφορών.
ΣΤ. Ειδικά τέλη και σύνδεση με το δίκτυο
Οι φορείς εκμετάλλευσης ΥΑΠ θα υπόκεινται σε ειδικό τέλος ΥΑΠ για τις πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας, και επιπλέον, τα σχετικά έργα θα συνδέονται στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), μέσω του Αρμόδιου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ).
Ζ. Βασικά ορόσημα στην ανάπτυξη του ΥΑΠ
- Έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης ΥΑΠ και της αντίστοιχης Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την Ελλάδα.
- Καθορισμός ΠΟΑΥΑΠ και ορισμός όρων ανάπτυξης έργων ΥΑΠ έως το 2030 (βάσει Προεδρικών Διαταγμάτων).
- Προσδιορισμός όρων και διαδικασίας για χορήγηση Άδειας Έρευνας ΥΑΠ και αξιολόγηση αιτήσεων δυνητικών Επενδυτών ΥΑΠ για κάθε ΠΟΑΥΑΠ.
- Υπουργική Απόφαση για τον ορισμό της κατανομής των Περιοχών Εγκατάστασης ΥΑΠ και εκτίμηση της μέγιστης ισχύος Έργων ΥΑΠ για έκαστη περιοχή εντός των ΠΟΑΥΑΠ.
- Ανταγωνιστική υποβολή προσφορών για έργα ΥΑΠ: Διαδικασίες οργανωμένες από τη ΡΑΕ βάσει της χαμηλότερης τιμής προσφοράς.
- Οριστική Άδεια: Έκδοση άδειας Εγκατάστασης και υπογραφή Σύμβασης Σύνδεσης μεταξύ επενδυτών ΥΑΠ και ΑΔΜΗΕ.
- Κατασκευή και Διασύνδεση: Έναρξη κατασκευής ΥΑΠ και ολοκλήρωση διασύνδεσης στο ΕΣΜΗΕ.
Η. Πρόσφατες εξελίξεις και προοπτικές του κλάδου
Η ΕΛΕΤΑΕΝ, η Ελληνική Ένωση Αιολικής Ενέργειας, ανακοίνωσε το Εθνικό Πρόγραμμα για τα ΥΑΠ,[3] το οποίο περιλαμβάνει φιλόδοξους στόχους για τη δυναμικότητα των ΥΑΠ έως το 2030, το 2035 και το 2050. Η εφαρμογή αυτού του προγράμματος απαιτεί σημαντικές επενδύσεις και μια πολύπλευρη προσέγγιση, που περιλαμβάνει ένα ευέλικτο σύστημα αδειοδότησης, διεθνείς διασυνδέσεις, επενδύσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού, κοινωνική δέσμευση, στρατηγικό σχεδιασμό και κυβερνητική υποστήριξη για την ΕΔΕΥΕΠ.
Θ. Συμπεράσματα
Το κανονιστικό πλαίσιο για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στην Ελλάδα, ιδίως βάσει του Νόμου 4964/2022, παρέχει μια σαφή, δομημένη πορεία για την ανάπτυξη αυτού του κρίσιμου ανανεώσιμου ενεργειακού πόρου, ενώ τα περιγραφόμενα ορόσημα και οι πρόσφατες γνώσεις του κλάδου καταδεικνύουν μια συντονισμένη προσπάθεια προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ενεργειακής ανάπτυξης, αντανακλώντας τη δέσμευση της Ελλάδας για περιβαλλοντική διαχείριση και ενεργειακή ανεξαρτησία.
Μαρία-Κωνσταντίνα Λιλή-Κόκκορη
Δικηγόρος
LL.M. Energy and Climate Law, University of Groningen
LL.M. Public International Law, Νομική Σχολή Αθηνών,
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
[1] ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (ΕΛΙΑΜΕΠ), Υπεράκτια αιολική ενέργεια στην Ελλάδα: Μελέτη των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων, διατίθενται στη διεύθυνση [https://www.eliamep.gr/wp-content/uploads/2021/09/Social-impact-study_Alma-Economics_GR-1.pdf]
[2] Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αρμόδια αρχή, HEREMA, διατίθενται στη διεύθυνση [https://herema.gr/offshore-wind/].
[3] ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ με αφορμή τη δημόσια ανακοίνωση του Εθνικού Προγράμματος Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων Υπεράκτια Αιολική Ενέργεια: Μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα, ημερομηνίας 31 Οκτωβρίου 2023, διαθέσιμο στο [https://eletaen.gr/en/press-release-for-offshore-wind-parks-in-greece/].