Κατά τους θερινούς μήνες, οι εργαζόμενοι υφίστανται ιδιαίτερη καταπόνηση, η οποία οφείλεται στους μετεωρολογικούς παράγοντες, στο μικροκλίμα του εσωτερικού εργασιακού χώρου, στη σωματική εργασία και στον προστατευτικό ρουχισμό. Οι εργαζόμενοι, που είναι εκτεθειμένοι σε μεγαλύτερο κίνδυνο θερμικής καταπόνησης, είναι αυτοί που απασχολούνται σε υπαίθριες εργασίες (π.χ. στη γεωργία, στην αλιεία, σε οικοδομικά και οδικά έργα), σε στεγασμένους χώρους όπου επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες (π.χ. σε χυτήρια, μεταλλουργίες, μαγειρεία) και σε χειρωνακτικές εργασίες (π.χ. μεταφορά βαρέων αντικειμένων, οικοδομικών υλικών κ.λπ.). Η θερμική καταπόνηση ή θερμικό στρες έχει άμεσες και συχνά επικίνδυνες επιπτώσεις στην υγεία των εργαζόμενων (εγκαύματα, εξάντληση, θερμοπληξία), γι’ αυτό και η αντιμετώπισή της έχει προβλεφθεί τόσο στη διεθνή και ευρωπαϊκή νομοθεσία για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία, όσο και στις διεθνείς οδηγίες εξειδικευμένων φορέων όπως των ACGHI και NIOSH ή σχετικών προτύπων ISO[1]. Ενόψει της έναρξης της φετινής θερινής περιόδου, τo Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων εξέδωσε νέα Εγκύκλιο[2] στην οποία προβλέπονται τα μέτρα που οφείλουν να λάβουν οι εργοδότες και οι επιχειρήσεις για την προστασία της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων τους που εκτίθενται σε υψηλές θερμοκρασίες.

• ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΗΣ

✔ Ο προσδιορισμός των εργασιών και των χώρων εργασίας όπου ο κίνδυνος θερμικής καταπόνησης είναι αυξημένος, ο καθορισμός των τεχνικών και οργανωτικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του κινδύνου αυτού και η αποτύπωση αμφότερων των ανωτέρω στη γραπτή εκτίμηση των υφιστάμενων κατά την εργασία κινδύνων για την υγεία και ασφάλεια.

✔ Η λήψη κατάλληλων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται:

– παρεμβάσεις στα δομικά στοιχεία των κτηρίων, όπως θερμομόνωση στέγης, βάψιμο του εξωτερικού των κτιρίων με μονωτικό χρώμα και κατασκευή σκιάστρων,

– παρεμβάσεις σε τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας, όπως μόνωση θερμών επιφανειών εντός των χώρων εργασίας (σωλήνες ζεστού νερού και ατμού, λέβητες κ.α.) και απομόνωση των πηγών θερμότητας με θερμομονωτικά χωρίσματα,

– παρεμβάσεις στο μικροκλίμα του εργασιακού χώρου, όπως εγκατάσταση τεχνητού αερισμού ή κλιματιστικών,

– οργανωτικά μέτρα, όπως προγραμματισμός διαλειμμάτων κατάλληλης διάρκειας, προγραμματισμός επιβαρυμένων εργασιών σε ώρες εκτός θερμοκρασιακών αιχμών, μείωση της απασχόλησης ή παύση εργασιών μεταξύ των ωρών 12.00-16.00 και παροχή δροσερού νερού και

– μέτρα για υπαίθριες εργασίες, όπως χορήγηση καλύμματος κεφαλής και αντηλιακών κρεμών, διαμόρφωση σκιερού μέρους για εκτέλεση των εργασιών και διαλείμματα, προγραμματισμός επιβαρυμένων εργασιών σε ώρες που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες και μείωση της απασχόλησης ή παύση εργασιών μεταξύ των ωρών 12.00-16.00.

✔ Η οργάνωση κατάλληλης υποδομής για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και την παροχή πρώτων βοηθειών, όπως εγκαταστάσεις και μέσα παροχής πρώτων βοηθειών.

✔ Η ενημέρωση και παροχή οδηγιών στους εργαζόμενους και η χορήγηση σε αυτούς κατάλληλων μέσων ατομικής προστασίας.

✔ Η ανταπόκριση της θερμοκρασίας των χώρων εργασίας στις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού.

✔ Η μέριμνα για την προστασία των εργαζομένων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

✔ Η τήρηση των ειδικών όρων προστασίας των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση, που προβλέπονται σε συλλογικές ρυθμίσεις εργασίας.

• ΜΗ ΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

Ο έλεγχος εφαρμογής των μέτρων για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων πραγματοποιείται από τους αρμόδιους Επιθεωρητές ΑΥΕ της Επιθεώρησης Εργασίας. Σε περίπτωση δε μη συμμόρφωσης των εργοδοτών, προβλέπεται η επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων.

• ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ

Οι εργοδότες υποχρεούνται να τηρούν τις ανωτέρω υποχρεώσεις ήδη από τις 26 Μαΐου 2023.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υπ. Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] ISO 7243:1989, Hot Environments-Estimation of the heat stress on working man, based on the WBGT-index (wet bulb globe temperature), ISO 28802:2012 Ergonomics of the physical environment-Assessment of environments by means of an environmental survey involving physical measurements of the environment and subjective responses of people, ISO 10551:2019 Ergonomics of the physical environment-Subjective judgement scales for assessing physical environments, βλ. https://www.elinyae.gr/themata-yae/page/eyropaiki-nomothesia

[2] Εγκύκλιος Υπ. Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Αρ. Πρωτ. 52903: «Πρόληψη της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων», Αθήνα, 26 Μαΐου 2023