Yποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων ESG: Nομικές επιπτώσεις και ευκαιρίες για τις Eπιχειρήσεις
-
Το παρόν σημείωμα αφορά:
Eπενδυτές, πιστωτές, υπαλλήλους, υποψήφιους πελάτες, καθώς και εκδότες χρηματοοικονομικών προϊόντων ή εταιρικών ομολόγων.
-
Τα οφέλη των ESG Reports:
Οι εκθέσεις ESG διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση της εταιρικής διαφάνειας, στην προσέλκυση επενδύσεων και στην προώθηση της βιώσιμης επιχειρηματικής ανάπτυξης.
-
Έναρξη ισχύος:
Η Οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD) είναι επί του παρόντος σε ισχύ, ενώ η Οδηγία για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (CSRD) αναμένεται να εφαρμοστεί από το 2024.
1. Εισαγωγή
Σε μια εποχή όπου η βιωσιμότητα και η εταιρική υπευθυνότητα αναδεικνύονται ως υψίστης σημασίας, οι εκθέσεις για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (ESG) έχουν αναδειχθεί σε κρίσιμο εργαλείο για τις επιχειρήσεις. Αυτές οι εκθέσεις είναι καθοριστικής σημασίας για την ευθυγράμμιση των επιχειρηματικών πρακτικών με τους παγκόσμιους στόχους βιωσιμότητας και τις προσδοκίες των ενδιαφερόμενων μερών. Το παρόν σημείωμα έχει ως στόχο να αναδείξει το νομικό πλαίσιο υποβολής των εκθέσεων ESG, τα οφέλη, τις απαιτήσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εκδότες στο σημερινό εταιρικό τοπίο.
2. Νομικό πλαίσιο και συμμόρφωση
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Οδηγία για τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών (NFRD)[1] είναι επί του παρόντος σε ισχύ, και η Οδηγία για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (CSRD),[2] πρόκειται να εφαρμοστεί από το 2024. Η CSRD διευρύνει το πεδίο εφαρμογής και τις λεπτομέρειες των απαιτούμενων δημοσιοποιήσεων, συμπεριλαμβανομένων ολοκληρωμένων πληροφοριών σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, την κοινωνική ευθύνη και τις πρακτικές διακυβέρνησης.
Στην Ελλάδα, το νομικό πλαίσιο ευθυγραμμίζεται με τις Οδηγίες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της CSRD, η οποία αντικαθιστά τη NFRD (μεταφέρθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το άρθρο 151 του νόμου 4548/2018). Οι ελληνικές εταιρείες υποχρεούνται να συμμορφώνονται με αρκετούς βασικούς νόμους, συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού περιβαλλοντικού νόμου του 2022[3], του Κανονισμού για τη δημοσιοποίηση πληροφοριών βιώσιμης χρηματοδότησης,[4] της ταξινόμησης[5], καθώς και πρωτοβουλιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών[6].
Η CSRD εφαρμόζεται σε μεγάλες και εισηγμένες εταιρείες (εκτός από τις εισηγμένες πολύ μικρές επιχειρήσεις) και περιλαμβάνει λεπτομερείς απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βιωσιμότητας για θέματα όπως τα περιβαλλοντικά δικαιώματα, τα κοινωνικά δικαιώματα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι παράγοντες διακυβέρνησης. Λειτουργεί με βάση την αρχή της διπλής σημαντικότητας, λαμβανομένων υπόψη των δυσμενών επιπτώσεων τόσο από όσο και προς την επιχείρηση. Οι εκθέσεις στο πλαίσιο της CSRD πρέπει να πιστοποιούνται για να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τα πρότυπα πιστοποίησης και η βελτιωμένη προσβασιμότητα μέσω της δημοσίευσής τους σε ειδική ενότητα των εκθέσεων διαχείρισης της εταιρείας.
Η εφαρμογή της Οδηγίας θα πραγματοποιηθεί σταδιακά, αρχής γενομένης από τις εκθέσεις που θα δημοσιευθούν το 2025 για το οικονομικό έτος 2024. Η συμμόρφωση με τους κανόνες της Οδηγίας αρχίζει από το οικονομικό έτος 2024 και επεκτείνεται σε άλλες εταιρείες με βάση το μέγεθός τους έως το 2026 ή αργότερα.
3.Βασικά σημεία και οφέλη των αναφορών ESG
Οι εκθέσεις ESG καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων μιας εταιρείας, καθώς περιλαμβάνουν γνωστοποιήσεις σχετικά με τις οικολογικές επιπτώσεις μιας εταιρείας, σχετικά με τις εργασιακές πρακτικές, τη διαφορετικότητα και τις σχέσεις με την κοινότητα, αλλά και εμβαθύνουν στις εσωτερικές πρακτικές και διαδικασίες της εταιρείας, εστιάζοντας στη σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου, τη δεοντολογία και τα δικαιώματα των μετόχων.
Τα οφέλη των αυστηρών αναφορών ESG εκτείνονται πέρα από την απλή συμμόρφωση. Πρώτον, χρησιμεύει ως ακρογωνιαίος λίθος για την προσέλκυση επενδύσεων. Οι επενδυτές τείνουν όλο και περισσότερο προς εταιρείες με διαφανείς και υπεύθυνες πρακτικές ESG. Επιπλέον, τα ισχυρά διαπιστευτήρια ESG μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τη φήμη της επωνυμίας μιας εταιρείας, ενισχύοντας την αφοσίωση και την εμπιστοσύνη μεταξύ των καταναλωτών. Από την άποψη της διαχείρισης κινδύνων, η υποβολή εκθέσεων ESG επιτρέπει στις επιχειρήσεις να εντοπίζουν και να μετριάζουν μακροπρόθεσμους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή και την κοινωνική αστάθεια.
4.Προκλήσεις και λύσεις
Παρά τα οφέλη της, η υποβολή εκθέσεων ESG παρουσιάζει αρκετές προκλήσεις. Μία από τις κύριες προκλήσεις στις εκθέσεις ESG είναι η απουσία ενός τυποποιημένου πλαισίου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά είδη εκθέσεων αναφορικά στα δεδομένα και τις γνωστοποιήσεις. Επιπλέον, η προσαρμογή στους εξελισσόμενους κανονισμούς απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση. Ο στρατηγικός σχεδιασμός και η υιοθέτηση αναγνωρισμένων κατευθυντήριων γραμμών όπως το GRI και το SASB μπορούν να βοηθήσουν στην άμβλυνση αυτών των προκλήσεων και να διασφαλίσουν αποτελεσματικές αναφορές ESG.
5.Κρίσιμα ζητήματα για τους εκδότες και τους επενδυτές
Για τους εκδότες, η υποβολή εκθέσεων ESG αποδεικνύει τη δέσμευση για βιωσιμότητα και εταιρική υπευθυνότητα. Η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και η ευθυγράμμιση των παραμέτρων ESG με τους μακροπρόθεσμους στρατηγικούς στόχους είναι ζωτικής σημασίας. Για τους επενδυτές, οι εκθέσεις ESG είναι κρίσιμες για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας και του ηθικού αντίκτυπου των επενδύσεών τους.
Οι αναφορές ESG αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των σύγχρονων επιχειρηματικών πρακτικών, προσφέροντας ευκαιρίες και προκλήσεις. Για τις επιχειρήσεις, αποδεικνύει τη δέσμευσή τους για βιώσιμες και υπεύθυνες λειτουργίες. Για τους επενδυτές, είναι ένας κρίσιμος καθοριστικός παράγοντας για την αξιολόγηση των επενδυτικών κινδύνων και ευκαιριών.
Μαρία-Κωνσταντίνα Λιλή-Κόκκορη
Δικηγόρος
LL.M. Energy and Climate Law, University of Groningen
LL.M. Public international Law, Law School,
National and Kapodistrian University of Athens
[1]Οδηγία 2014/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2014, για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/34 /ΕΕ όσον αφορά τη δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών και πληροφοριών για την πολυμορφία από ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ, ΕΕ L 330 της 15.11.2014, σ. 1-9, διατίθεται στη διεύθυνση [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32014L0095].
[2] Οδηγία (ΕΕ) 2022/2464 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 537/2014, της οδηγίας 2004/109/ΕΚ, της οδηγίας 2006/43/ΕΚ και της οδηγίας 2013/34/ΕΕ, όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ), PE/35/2022/REV/1, διατίθεται στη διεύθυνση [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32022L2464].
[3] Κλιματικός νόμος αριθ. 4936/2022, διαθέσιμος στο [https://www.kodiko.gr/nomothesia/document/793411/nomos-4936-2022].
[4] Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ: https://finance.ec.europa.eu/regulation-and-supervision/financial-services-legislation/implementing-and-delegated-acts/sustainable-finance-disclosures-regulation_en
[5] Κανονισμός (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διευκόλυνση των βιώσιμων επενδύσεων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2088 (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ), PE/20/2020/INIT, ΕΕ L 198 της 22.6.2020, σ. 13-43, διατίθεται στη διεύθυνση [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32020R0852].
[6] Ο Οδηγός Αναφοράς ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών, διαθέσιμος στο [https://www.athexgroup.gr/web/guest/esg-reporting-guide].