Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Καταναλωτή, αλλά και τη συνολική προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια σε ενωσιακό επίπεδο για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για την προστασία του καταναλωτικού κοινού, επιχειρείται, με το παρόν άρθρο, μία σύντομη καταγραφή της ανωτέρω προσπάθειας, ενόψει, ιδίως, της ενσωμάτωσης στην εσωτερική έννομη τάξη της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/2161 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019, η οποία είναι ευρύτερα γνωστή ως «Omnibus Directive».[1][2]

Με το σχέδιο νόμου, με το οποίο πραγματοποιείται η ενσωμάτωση της ανωτέρω Οδηγίας στο εγχώριο δίκαιο και που πρόκειται να κατατεθεί μέσα στο επόμενο διάστημα στη Βουλή για ψήφιση, επιδιώκεται ο εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για την προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών και η αποτελεσματικότερη προστασία των οικονομικών τους συμφερόντων, ιδίως, μέσω:

✔ της ενίσχυσης της διαφάνειας στις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών

✔ της επιβολής πρόσθετων υποχρεώσεων στις επιγραμμικές αγορές (πλατφόρμες)

✔ της διασφάλισης της προστασίας των καταναλωτών στις ψηφιακές υπηρεσίες

✔ της ενίσχυσης της εφαρμογής της νομοθεσίας και της επιβολής κυρώσεων

Ειδικότερα, η Οδηγία (ΕΕ) 2019/2161 τροποποιεί τέσσερις (4) οδηγίες, εκ των οποίων οι τρεις (3), η Οδηγία 93/13/ΕΟΚ, σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές, η Οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές των επιχειρήσεων προς τους καταναλωτές και η Οδηγία 2011/83/ΕΕ, σχετικά με τα δικαιώματα των καταναλωτών, έχουν ενσωματωθεί στον ν. 2251/1994, ενώ η τέταρτη Οδηγία 98/6/ΕΚ, σχετικά με την αναγραφή των τιμών των προϊόντων που πωλούνται στους καταναλωτές, έχει ενσωματωθεί στον ν. 4177/2013, την υπ’ αρ. 56885/19.11.2014 απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας  και στην υπ’ αρ. 91354/24.08.2017 απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, για την Κωδικοποίηση Κανόνων Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων και Παροχής Υπηρεσιών.

Οι περισσότερες τροποποιήσεις αφορούν στις διατάξεις για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές (άρθρα 9α έως και 9η του ν. 2251/1994) και για τα δικαιώματα των καταναλωτών (άρθρα 3 έως και 4η του ν. 2251/1994). Περαιτέρω, προστίθενται διατάξεις αναφορικά με την αναγραφή τιμών, οι οποίες ενισχύουν την προστασία που παρέχεται στους καταναλωτές με βάση τον ν. 4177/2013. Αναλόγως θα τροποποιηθούν οι διατάξεις των αποφάσεων υπ’ αρ. 56885/19.11.2014 του Υφυπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και 91354/24.08.2017 του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.

Επίσης, αναμορφώνεται το άρθρο 13α ν. 2251/1994, ως προς τις επιβαλλόμενες κυρώσεις, με την αυστηροποίηση του πλαισίου προστίμων, αλλά και τη δικαιότερη αντιμετώπιση του παραβάτη, με τη διερεύνηση ύπαρξης τόσο επιβαρυντικών, σε βάρος του, όσο και ελαφρυντικών, υπέρ του, περιστάσεων. Ιδίως, προστίθενται ενδεικτικά κριτήρια για την επιβολή των κυρώσεων, ενώ ορίζονται νέες προβλέψεις για την επιβολή κυρώσεων για εκτεταμένες παραβάσεις ή εκτεταμένες παραβάσεις με ενωσιακή διάσταση, σύμφωνα με το άρθρο 21 του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/2394, σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών.

Χριστίνα Ζήση
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Γενικού Αστικού Δικαίου Ε.Κ.Π.Α.

[1] Το σχετικό νομοσχέδιο τέθηκε σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση την 28η Φεβρουαρίου 2022 και ολοκληρώθηκε χθες 14 Μαρτίου 2022. Το εν λόγω νομοσχέδιο έχει ως τίτλο: «Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία (ΕΕ) 2019/2161 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου και των Οδηγιών 98/6/ΕΚ, 2005/29/ΕΚ και 2011/83/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την καλύτερη επιβολή και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της Ένωσης για την προστασία των καταναλωτών».

[2] Σημειώνεται ότι αναμένεται και η ενσωμάτωση και της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/1828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2020 σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών και για την κατάργηση της οδηγίας 2009/22/ΕΚ (υποχρέωση ενσωμάτωσης έως την 25η/12/2022).