• ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στην υπόθεση που απασχόλησε τη σχολιαζόμενη απόφαση, ο Άρειος Πάγος απαντά στο εξής ερώτημα: Είναι δυνατόν να θεμελιωθεί αντικειμενική ευθύνη διακινδύνευσης του διαχειριστή πηγής κινδύνου ή απαιτείται απόδειξη υπαιτιότητας σύμφωνα με της γενικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα; Η προβληματική αυτή ανακύπτει σε περιπτώσεις υλικών ζημιών και σωματικών βλαβών που αποδίδονται στη λειτουργία ή δυσλειτουργία του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως όταν οι παθόντες δεν μπορούν να εντοπίσουν συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη εκ μέρους της ΔΕΔΔΗΕ. Στο πλαίσιο αυτό, ανακύπτει το ζήτημα της ενδεχόμενης αντικειμενικής ευθύνης της ΔΕΔΔΗΕ, με βάση το αυξημένο επίπεδο κινδύνου που συνεπάγεται η λειτουργία του δικτύου.

• ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το άρθρο 914 ΑΚ αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της υποκειμενικής αδικοπρακτικής ευθύνης στο ελληνικό δίκαιο, η οποία βασίζεται στην υπαιτιότητα (δόλο ή αμέλεια) του ζημιώσαντος. Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο: «Όποιος ζημιώσει άλλον παράνομα και υπαίτια, υποχρεούται σε αποζημίωση». Παράλληλα, το ισχύον δίκαιο αναγνωρίζει αντικειμενική ευθύνη ή ευθύνη από διακινδύνευση, σε συγκεκριμένες μόνο περιπτώσεις που ρυθμίζονται ρητά, είτε στον Αστικό Κώδικα (όπως ενδεικτικά στο άρθρο 922 ΑΚ ως προς την ευθύνη του προστήσαντος για ζημία του προστηθέντος κατά την υπηρεσία του, στο άρθρο 924 ΑΚ ως προς την ευθύνη κατόχου ζώου, στο άρθρο 925 ΑΚ ως προς την ευθύνη του κυρίου ή νομέα κτίσματος ή άλλου έργου που συνέχεται με το έδαφος) είτε σε ειδικούς νόμους (όπως, ιδιώς, στο άρθρο 4 του ν. ΓΠΝ 1911 για την ευθύνη για αυτοκινητικά ατυχήματα, στο άρθρο 6 του ν. 2251/1994 για την ευθύνη του παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων, κ.λπ.). Ωστόσο, δεν προβλέπεται γενική ρήτρα αντικειμενικής ευθύνης. Η νομοθετική επιλογή είναι περιπτωσιολογική και όχι γενική ή επεκτατική, γεγονός που αποκλείει την αναλογική εφαρμογή των ειδικών διατάξεων σε μη ρητά προβλεπόμενες περιπτώσεις.

• ΕΠΙ ΤΗΣ ΚΡΙΝΟΜΕΝΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι η ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, ως Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, φέρει ευθύνη μόνο εφόσον συντρέχει πταίσμα (υπαίτια πράξη ή παράλειψη). Η κυριότητα του Δικτύου ανήκει στη ΔΕΗ ΑΕ, ενώ η ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ δρα ως απλός διαχειριστής, χωρίς να αποκομίζει οικονομικό όφελος από την κινδυνώδη λειτουργία του, στοιχείο που διαφοροποιεί τη θέση της από πρόσωπα που ασκούν επικίνδυνη δραστηριότητα με κερδοσκοπικό σκοπό.

Κατ’ επέκταση, σύμφωνα με την υπό εξέταση απόφαση του Αρείου Πάγου, δε μπορεί να θεμελιωθεί ευθύνη από διακινδύνευση κατά της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, ούτε με βάση αναλογική εφαρμογή ειδικών διατάξεων, ούτε με επίκληση συνταγματικών διατάξεων. Κάθε διαφορετική άποψη θα παραβίαζε τη βούληση του νομοθέτη και τις αρχές της νομιμότητας και της ασφάλειας δικαίου.

Ελισσάβετ-Άννα Βάλβη

Δικηγόρος

Δ.Μ.Σ. Χρηματοοικονομικού και Θεσμικού Πλαισίου των Αγορών Χρήματος και Κεφαλαίου,

Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής, Πανεπιστήμιο Πειραιώς

LL.M. in Forensics, Criminology and Law,

Law School, Maastricht University