Κατόπιν της δημοσίευσης των διατάξεων (άρθ. 56) του ν. 4839/2021[1], όπως αυτές τροποποιήθηκαν από τις διατάξεις του ν. 4972/2022 ( άρθ. 175) σχετικά με τη φορολογία των γονικών παροχών και δωρεών, που αφορούν την αύξηση του αφορολόγητου ποσού γονικών παροχών και δωρεών περιουσιακών στοιχείων και χρηματικών ποσών- προς τροποποίηση του άρθ. 44 του ν. 2961/2001-  δημοσιεύτηκε την 20η Οκτωβρίου 2022 η Εγκύκλιος Ε.2077/2022 της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) προς παροχή οδηγιών και διευκρινίσεων  για την φορολόγηση των γονικών παροχών και δωρεών και ειδικότερα μετά την καθιέρωση αφορολόγητου ποσού 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές που πραγματοποιούνται από 1-10-2021 προς τα πρόσωπα της α’ κατηγορίας του Κώδικα Φορολογίας κληρονομιών[2], δωρεών και γονικών παροχών, που συμβάλλονται με την ιδιότητα του γονέα ή δωρητή και του τέκνου ή δωρεοδόχου και  τις Δ.Ο.Υ. Ειδικότερα, δίδονται οι ακόλουθες διευκρινίσεις:

– ΑΦΟΡΟΛΟΓΗΤΟ ΟΡΙΟ 800.000 ΕΥΡΩ – 10% ΦΟΡΟΣ ΓΙΑ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΥΣΑ ΑΞΙΑ. Προβλέπεται αφορολόγητο όριο 800.000  ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές με δικαιούχους τα πρόσωπα της α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας που πραγματοποιούνται από 1-10.2021 δηλαδή το ποσό των 800.000 ευρώ υπόκειται σε φόρο που υπολογίζεται με μηδενικό συντελεστή και δεν αποτελεί απαλλασσόμενο ποσό. Στην περίπτωση που η φορολογητέα αξία υπερβαίνει το ποσό των 800.000 ευρώ επιβάλλεται φόρος με ενιαίο συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία , μετά την αφαίρεση του αφορολόγητου ποσού.

– ΚΙΝΗΤΗ- ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ- ΧΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΩΡΕΕΣ Ή ΠΑΡΟΧΕΣ. Η διάταξη αυτή του αφορολόγητου ορίου των 800.000 ευρώ αφορά σε:

• Γονικές παροχές και δωρεές οποιασδήποτε περιουσίας– κινητής, ακίνητης ή χρηματικής απαίτησης- με δωρεοδόχους τα ανωτέρω πρόσωπα και
• Χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές προς τα ανωτέρω πρόσωπα, εφόσον αυτές αποδεικνύονται με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων

– ΜΗ ΣΥΝΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΕ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ. Οι γονικές παροχές και δωρεές για τις οποίες θεσπίζεται το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ δεν συνυπολογίζονται στην αιτία θανάτου κτήση περιουσίας μεταξύ αυτών των προσώπων και επομένως κατά την απόκτηση οποιασδήποτε περιουσίας με κληρονομιά από 1-10-2021 και μετά συνυπολογίζονται μόνο οι γονικές παροχές και οι δωρεές του κληρονομούμενου προς τον κληρονόμο που έχουν γίνει μέχρι και τις 30-9-2021 (εκτός των χρηματικών γονικών παροχών και δωρεών που φορολογούνται αυτοτελώς).Επίσης, στις γονικές παροχές και δωρεές που συνιστώνται από την 1-10-2021 δεν συνυπολογίζονται οι γονικές παροχές και δωρεές μεταξύ των ιδίων προσώπων που είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι και την 30-9-2021 , αλλά συνυπολογίζονται μόνο εκείνες που έχουν γίνει μεταξύ των ιδίων προσώπων από την 1-10-2021 και ο φόρος υπολογίζεται μετά την αφαίρεση συνολικά ποσού 800.000 ευρώ για αυτές. Επομένως, το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ παρέχεται μία φορά, ανεξαρτήτως αν αυτό συμπληρωθεί με μία ή περισσότερες γονικές παροχές ή δωρεές από 1-10-2021.

– ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ 10% ΧΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΓΟΝΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΚΑΙ ΔΩΡΕΩΝ ΜΕ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΚΤΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ. Οι χρηματικές γονικές παροχές και οι χρηματικές δωρεές με δωρεοδόχους που ανήκουν στα ως άνω πρόσωπα της α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας φορολογούνται με συντελεστή 10% χωρίς αφορολόγητο όριο στην περίπτωση που δεν διενεργούνται με μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

– ΦΟΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΒΑΛΛΟΥΣΑ ΤΩΝ 800.000 ΕΥΡΩ ΑΞΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΛΛΑΓΩΝ. Επισημαίνεται πως φόρος προκύπτει στις γονικές παροχές και δωρεές προς τους φορολογούμενους της α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας εφόσον η φορολογητέα αξία του μεταβιβαζόμενου περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ μετά την αφαίρεση των εκπτώσεων και απαλλαγών (άρθ. 41 και 43 του Κώδικα φορολογίας). Αν στο ίδιο πρόσωπο συντρέχουν οι προϋποθέσεις μείωσης του φόρου λόγω αναπηρίας[3] και απαλλαγής πρώτης κατοικίας, οφείλεται ο μικρότερος μεταξύ των δύο φόρος.

– ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΑΤΟΜΙΚΟ Ή ΚΟΙΝΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ Ή ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗΣ ΕΠΙΤΑΓΗΣ. Στις χρηματικές παροχές ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η μεταφορά χρηματικού ποσού από ατομικό ή κοινό λογαριασμό[4] του γονέα ή δωρητή με το τέκνο ή δωρεοδόχο σε άλλο λογαριασμό του τέκνου ή δωρεοδόχου, όπως και η έκδοση τραπεζικής επιταγής από το γονέα/δωρητή με κατάθεση αυτής σε λογαριασμό του τέκνου.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Ν. 4839/2021: Κύρωση της από 26.7.2021 τροποποίησης και αντικατάστασης της από 3.6.2019 επιμέρους Σύμβασης Δωρεάς για το Έργο VI της από 6.9.2018 Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των Παραρτημάτων της και άλλες επείγουσες διατάξεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού  COVID-19

[2] Άρθ. 29 του ν. 2961/2001: στην α’ κατηγορία προσώπων για κληρονομία ή κληροδοσία ανήκουν: α) σύζυγος του κληρονομουμένου β)το πρόσωπο που είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον κληρονομούμενο εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών γ) οι κατιόντες πρώτου βαθμού ( τέκνα από νόμιμο γάμο, τέκνα χωρίς γάμο έναντι της μητέρας, αναγνωρισθέντα εκούσια ή δικαστικά έναντι του πατέρα, νομιμοποιηθέντα με επιγενόμενο γάμο ή δικαστικά έναντι και των δύο γονέων δ) οι  κατιόντες εξ αίματος β΄ βαθμού (εγγόνια) και ε) οι ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού (γονείς).

[3] Προβλέπεται μείωση φόρου κατά ποσοστό 10% λόγω αναπηρίας στις γονικές παροχές και δωρεές προς τα πρόσωπα της α’ κατηγορίας της φορολογικής κλίμακας

[4] Αφορά και λογαριασμούς που τηρούνται σε πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, καθώς και γονική παροχή ή δωρεά προς κάτοικο ημεδαπής ή αλλοδαπής.