Η διαμεσολάβηση αποτελεί μια σύντομη και σύννομη διαρθρωμένη διαδικασία εκούσια, εχέμυθη και εμπιστευτική στην οποία τα εμπλεκόμενα μέρη (ιδιώτες, νομικά πρόσωπα και ενώσεις προσώπων) με τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους (πλην των περιπτώσεων των καταναλωτικών διαφορών και των μικροδιαφορών) επιχειρούν να επιτύχουν αμοιβαία επωφελή επίλυση της μεταξύ τους διαφοράς με την συνδρομή ενός τρίτου, ουδέτερου πρόσωπου, του Διαμεσολαβητή. Ο Ν. 3898/2010 (όπως έχει τροποποιηθεί) αποτελεί το ισχύον νομικό πλαίσιο που διέπει τον θεσμό της διαμεσολάβησης στην Ελλάδα, η οποία ήταν, κατά κανόνα, προαιρετική.
Κατόπιν της δημοσίευσης του Ν. 4512/2018 (ΦΕΚ 5 Α/17.01.2018) τροποποιήθηκαν ουσιωδώς οι διατάξεις σχετικά με την υπαγωγή στην διαμεσολάβηση καθώς καθορίστηκαν δυνητικά και υποχρεωτικά υπαγόμενες διαφορές, ενώ τροποποιήθηκαν και οι προϋποθέσεις υπαγωγής και η διαδικασία υπαγωγής ως προς τις διαφορές αυτές.
Οι διατάξεις σχετικά με τις υποχρεωτικά υπαγόμενες διαφορές ισχύουν μετά από 9 μήνες από τη δημοσίευση του νόμου, ήτοι από 17.10.2018, ενώ οι δυνητικά υπαγόμενες διαφορές εφαρμόζονται άμεσα από την δημοσίευση του ΦΕΚ ήτοι, από 17.01.2018 (Άρθρο 206).
Οι σημαντικότερες τροποποιήσεις είναι συνοπτικά οι κάτωθι:
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΥΠΑΓΩΜΕΝΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
Η υποχρεωτική υπαγωγή ιδιωτικών διαφορών στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης του ενδίκου βοηθήματος, καθώς και η υποχρέωση ενημέρωσης από τον πληρεξούσιο δικηγόρο για αυτές, σύμφωνα με το άρθρο 182 παρ. 1 του Νόμου αφορά:
α) Οι διαφορές ανάμεσα στους ιδιοκτήτες ορόφων ή διαμερισμάτων, οι διαφορές από τη λειτουργία απλής και σύνθετης κάθετης ιδιοκτησίας, οι διαφορές ανάμεσα στους διαχειριστές ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους και κάθετης ιδιοκτησίας και στους ιδιοκτήτες ορόφων, διαμερισμάτων και κάθετων ιδιοκτησιών, καθώς επίσης και διαφορές που εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο των άρθρων 1003 έως 1031 του ΑΚ, ήτοι σχετικά με την κυριότητα.
β) Οι διαφορές αποζημίωσης οποιασδήποτε μορφής για ζημίες από αυτοκίνητο, ανάμεσα στους δικαιούχους ή τους διαδόχους τους και εκείνους που έχουν υποχρέωση για αποζημίωση ή τους διαδόχους τους, όπως και απαιτήσεις από σύμβαση ασφάλισης αυτοκινήτου, ανάμεσα στις ασφαλιστικές εταιρείες και τους ασφαλισμένους ή τους διαδόχους τους, εκτός αν από το ζημιογόνο συμβάν επήλθε θάνατος ή σωματική βλάβη.
γ) Οι διαφορές από αμοιβές του άρθρου 622Α του ΚΠολΔ
δ) Οι οικογενειακές διαφορές, εκτός από αυτές της παραγράφου 1 περιπτώσεις α΄, β΄ και γ΄ (διαζύγιο, ακύρωση γάμου και αναγνώριση ύπαρξης ή ανυπαρξίας γάμου) και της παραγράφου 2 του άρθρου 592 ΚΠολΔ (διαφορές από σχέσεις γονέων και τέκνων).
ε) Οι διαφορές που αφορούν σε απαιτήσεις αποζημίωσης ασθενών ή των οικείων τους σε βάρος ιατρών, κατά την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας των τελευταίων.
στ) Οι διαφορές που δημιουργούνται από την προσβολή εμπορικών σημάτων, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, βιομηχανικών σχεδίων ή υποδειγμάτων.
ζ) Οι διαφορές από χρηματιστηριακές συμβάσεις.
Εξαιρούνται επομένως από την υποχρεωτική υπαγωγή σε διαμεσολάβηση οι εργατικές διαφορές, οι διαφορές από πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων, από χρηματοδοτική μίσθωση, από δικαιόχρηση, από δανειακές συμβάσεις με τράπεζες, από πιστωτικές κάρτες, οι διαταγές πληρωμής, οι ναυτικές διαφορές, οι διαφορές του Ν. 3869/2010, οι κύριες παρεμβάσεις, οι διαφορές με εναγόμενο το Δημόσιο ή ΝΠΔΔ, οι υποθέσεις νομικής βοήθειας, οι δίκες περί την εκτέλεση, οι ανακοπές των άρθρων 632, 633 παρ. 2 ΚΠολΔ, και κάθε περίπτωση στην οποία δεν προβλέπεται αναστολή εκτέλεσης.
Αν κατά την αρχική συνεδρία της διαμεσολάβησης τα μέρη της διαφοράς δεν συμφωνήσουν να προχωρήσουν σε διαδικασία διαμεσολάβησης, τότε θεωρείται ότι έχει πληρωθεί η σχετική υποχρέωση και συντάσσεται πρακτικό (Άρθρο 182 παρ. 2 εδ. Γ). Με το τυχόν ανεπιτυχές πέρας της διαδικασίας διαμεσολάβησης και της σύνταξης του σχετικού πρακτικού, κάθε μέρος της διαφοράς προσκομίζει αυτό στο δικαστήριο, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης (Άρθρο 182 παρ. 2 εδ. Β).
Αν το ένα μέρος της διαφοράς, παρότι έχει κληθεί, δεν προσέρχεται στην υποχρεωτική διαδικασία διαμεσολάβησης, ο διαμεσολαβητής συντάσσει πρακτικό και το άλλο μέρος προσκομίζει αυτό στο Δικαστήριο κατά τη συζήτηση της αγωγής ή άλλου ένδικου βοηθήματος. Με απόφαση του Δικαστηρίου που επιλαμβάνεται της διαφοράς, δύναται να επιβληθεί στο διάδικο μέρος που δεν προσήλθε στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, χρηματική ποινή, η οποία δεν μπορεί να είναι κατώτερη από 120,00 € και μεγαλύτερη από 300,00 € και επιπλέον χρηματική ποινή μέχρι ποσοστού 0,2% επί του αντικειμένου της διαφοράς, η οποία περιέρχεται στο ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. (Άρθρο 182 παρ. 2 εδ. Β).
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο, ο πληρεξούσιος δικηγόρος οφείλει να ενημερώσει τον εντολέα του εγγράφως, για τη δυνατότητα απόπειρας διαμεσολαβητικής διευθέτησης της διαφοράς, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις προσφυγής σε διαμεσολάβηση, καθώς και για την τυχόν υποχρεωτική υπαγωγή της διαφοράς ή μέρους αυτής στη διαδικασία της διαμεσολάβησης επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης του ενδίκου βοηθήματος. Το ενημερωτικό έγγραφο, το οποίο συντάσσεται από την Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης μετά την σύσταση και έναρξη λειτουργίας της, συμπληρώνεται και υπογράφεται από τον εντολέα και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του και κατατίθεται με το εισαγωγικό δικόγραφο της αγωγής ή άλλου ένδικου βοηθήματος επί ποινή απαράδεκτου της συζήτησής του (Άρθρο 182 παρ. 3).
ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ
Η ελάχιστη αμοιβή του διαμεσολαβητή ορίζεται για τις διαμεσολαβήσεις που υπάγονται στην τακτική διαδικασία σε ποσό 170,00 €, και για τις ειδικές διαδικασίες και τις μικροδιαφορές σε ποσό 50,00 €. Η διαδικασία της διαμεσολάβησης δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά τις είκοσι τέσσερις (24) ώρες, εκτός εάν τα μέρη συμφωνήσουν διαφορετικά (Άρθρο 182 παρ. 4 εδ. Γ περ. 6).
