Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε. κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με νέους κανόνες για την απαγόρευση των παραπλανητικών διαφημίσεων και την παροχή στους καταναλωτές καλύτερης πληροφόρησης για τα προϊόντα.[1] Βάσει της συμφωνίας αυτής, επικαιροποιείται ο υπάρχων κατάλογος απαγορευμένων εμπορικών πρακτικών της Ε.Ε. και προστίθενται σε αυτόν αρκετές προβληματικές συνήθειες μάρκετινγκ που σχετίζονται με το greenwashing και την πρόωρη απαξίωση των αγαθών. Στόχος των νέων κανόνων είναι να προστατεύσουν τους καταναλωτές από παραπλανητικές πρακτικές και να τους βοηθήσουν να κάνουν καλύτερες επιλογές αγορών.

• ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ GREENWASHING

Greenwashing είναι η μετάδοση στο κοινό ή στους επενδυτές παραπλανητικών ή εντελώς ψευδών πληροφοριών σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων και των δραστηριοτήτων μιας εταιρείας, δηλαδή, πληροφοριών σχετικά με το πώς τα προϊόντα και οι δράσεις μιας εταιρείας είναι φιλικά προς το περιβάλλον.

• ΠΟΙΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΘΑ ΑΠΑΓΟΡΕΥΘΟΥΝ

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ε.Ε. συμφώνησαν να απαγορευθούν οι ακόλουθες πρακτικές:

– γενικοί περιβαλλοντικοί ισχυρισμοί, όπως «φιλικό προς το περιβάλλον», «φυσικό», «βιοδιασπώμενο» «κλιματικά ουδέτερο» ή «οικολογικό», οι οποίοι δεν ακολουθούνται από απόδειξη αναγνωρισμένης εξαιρετικής περιβαλλοντικής απόδοσης σχετικής με τον ισχυρισμό,

– εμπορικές επικοινωνίες για ένα αγαθό το οποίο φέρει κάποιο χαρακτηριστικό που περιορίζει τη διάρκεια ζωής του, εάν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με το χαρακτηριστικό και τις επιπτώσεις του στην ανθεκτικότητα,  

– ισχυρισμοί που βασίζονται σε σχέδια αντιστάθμισης εκπομπών και αφορούν τον ουδέτερο, μειωμένο ή θετικό αντίκτυπο ενός προϊόντος στο περιβάλλον,

– ετικέτες βιωσιμότητας που δεν βασίζονται σε εγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης ή δεν έχουν δημιουργηθεί από δημόσιες αρχές,

– ισχυρισμοί ανθεκτικότητας αναφορικά με το χρόνο χρήσης υπό κανονικές συνθήκες, εφόσον δεν αποδεικνύονται,

– παρότρυνση του καταναλωτή να αντικαταστήσει αναλώσιμα, όπως δοχεία μελάνης εκτυπωτών, νωρίτερα από όταν είναι απολύτως απαραίτητο,

– παρουσίαση ενημερώσεων λογισμικού ως απαραίτητων, ακόμη και αν βελτιώνουν μόνο τα χαρακτηριστικά λειτουργικότητας και

– παρουσίαση αγαθών ως επισκευάσιμων, ενώ δεν είναι.

• ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΗΣΗΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Τα μέτρα που συμφωνήθηκαν για την προστασία των καταναλωτών από τις από παραπλανητικές πρακτικές αφορούν την βελτίωση της ενημέρωσής τους σχετικά με την ανθεκτικότητα των προϊόντων και περιλαμβάνουν: 

– δημιουργία πιο ορατών πληροφοριών για τις εγγυήσεις των προϊόντων, καθώς το 60% των ευρωπαίων καταναλωτών δεν γνωρίζει ότι όλα τα αγαθά απολαμβάνουν τουλάχιστον διετούς εγγύηση στην ΕΕ,

– δημιουργία μιας νέας ετικέτας επέκτασης εγγύησης για τους παραγωγούς που επιθυμούν να τονίσουν την ποιότητα των προϊόντων τους, παρατείνοντας δωρεάν την περίοδο εγγύησης και

– τοποθέτηση μόνο ετικετών βιωσιμότητας που βασίζονται σε εγκεκριμένα συστήματα πιστοποίησης ή έχουν δημιουργηθεί από δημόσιες αρχές.

• ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ

Για να γίνει νόμος η προσωρινή αυτή συμφωνία, θα πρέπει να εγκριθεί από το Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο. Η ψηφοφορία από τους Ευρωβουλευτές αναμένεται να διεξαχθεί το Νοέμβριο. Όταν τεθεί σε ισχύ η σχετική Οδηγία, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 24 μήνες για να ενσωματώσουν τους νέους κανόνες στη νομοθεσία τους.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Δελτίο Τύπου: «Η ΕΕ θα απαγορεύσει το greenwashing και θα βελτιώσει την ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με την ανθεκτικότητα του προϊόντος», 19-09-2023, διαθέσιμο στο: https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20230918IPR05412/eu-to-ban-greenwashing-and-improve-consumer-information-on-product-durability, ημ/νια πρόσβασης 29-09-2023