Το Π.Δ. 25/2022 (ΦΕΚ 66/Τ.Α/30.3.2022) που δημοσιεύτηκε την 30/03/2022 σχετικά με τις προϋποθέσεις χορήγησης ελληνικών διαβατηρίων, τη χρονική ισχύ, την αντικατάσταση, απώλεια και ακύρωση αυτών, όρισε  μεταξύ άλλων τις θετικές και τις αρνητικές προϋποθέσεις χορήγησης ενός διαβατηρίου σε Έλληνες πολίτες απαγορεύοντας τη χορήγησή του σε όσους έχουν κηρυχθεί ανυπότακτοι ή λιποτάκτες ή εκκρεμεί σε βάρος τους τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση που δεν έχει εκτελεστεί ή ένταλμα σύλληψης ή εκκρεμεί σε βάρος τους μέτρο απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα, αλλά επιτρέποντας τη χορήγησή του στην περίπτωση που κατ’ εξαίρεση αίρεται προσωρινά η απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και εφόσον η μετάβαση του προσώπου στην αλλοδαπή είναι αναγκαία για λόγους νοσηλείας ή σοβαρής ασθένειας ή θανάτου συγγενικού του προσώπου, αλλά ακόμη και στην περίπτωση μεταγωγής κρατουμένου από σωφρονιστικό κατάστημα της αλλοδαπής στην ημεδαπή, ενώ η ορισθείσα χρονική διάρκεια ισχύος του διαβατηρίου σε 5 έτη από την έκδοσή του, όσο αφορά το διαβατήριο ενηλίκων και ανήλικων που έχουν συμπληρώσει το 14^ο έτος ηλικίας τους, τροποποιήθηκε με τις νεότερες διατάξεις του ν. 4962/2022 (ΦΕΚ 148/Τ.Α/28.7.2022)[1]  ορίζοντας σε 10 έτη τη σχετική χρονική ισχύ του από την έκδοσή του.

✔ ΕΝΝΟΙΑ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟΥ

Είναι το έγγραφο που εκδίδεται από τη Διεύθυνση Διαβατηρίων και Εγγράφων Ασφαλείας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας με το οποίο ο κάτοχος μπορεί νόμιμα να εξέρχεται και να εισέρχεται στη χώρα, μέσω των καθορισμένων για το σκοπό αυτό σημείων.

✔ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟΥ

– ΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ. Κατ’ αρχήν τα διαβατήρια είναι ατομικά και χορηγούνται σε Έλληνες πολίτες.

– ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ. Διαβατήριο δεν χορηγείται σε πρόσωπο που:

• Έχει καταδικαστεί τελεσίδικα – μεταξύ άλλων – για πλαστογραφία, πλαστογραφία πιστοποιητικών, υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης, υπεξαγωγή εγγράφων, ψευδή κατάθεση ή ψευδή δήλωση εφόσον η τέλεση αυτών σχετίζεται με την έκδοση, τη χρήση, την απώλεια ή την κλοπή διαβατηρίου ή του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας ή για αρπαγή, εμπορία ανθρώπων, αρπαγή ανηλίκων[2] ή για διευκόλυνση εισόδου ή εξόδου ή παράνομης διαμονής στο ελληνικό έδαφος πολίτη τρίτης χώρας χωρίς να υποβληθεί στον απαιτούμενο έλεγχο ή για παράνομη κατοχή ή χρήση γνησίου διαβατηρίου άλλου προσώπου[3]
• Εκκρεμεί σε βάρος του μέτρο απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα
• Έχει κηρυχθεί ανυπότακτος ή λιποτάκτης
• Εκτίει στερητική της ελευθερίας ποινή ή είναι υπόδικος και του έχει υποβληθεί προσωρινή κράτηση
• Εκκρεμεί σε βάρος του τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση που δεν έχει εκτελεστεί ή ένταλμα σύλληψης
  
  

– ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ. Επιτρέπεται όμως η χορήγηση διαβατηρίου σε πολίτη που εμπίπτει μεν στις ανωτέρω απαγορεύσεις, αίρεται δε προσωρινά με δικαστική απόφαση ή εισαγγελική διάταξη η απαγόρευση εξόδου του από τη χώρα, εφόσον είναι αναγκαία η μετάβασή του στην αλλοδαπή λόγω νοσηλείας του ίδιου ή συγγενούς του ή λόγω θανάτου ή σοβαρής ασθενείας στην αλλοδαπή συζύγου ή συγγενούς του.[4]

– Επιτρέπεται επίσης η χορήγηση του διαβατηρίου στους ανυπότακτους του εξωτερικού[5] όπως και σε περίπτωση μεταγωγής κρατουμένου από σωφρονιστικό κατάστημα της αλλοδαπής στην ημεδαπή και αντιστρόφως.

✔ ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΙΣΧΥΟΣ

– ΚΑΝΟΝΑΣ. Η διάρκεια ισχύος των διαβατηρίων ενηλίκων, καθώς και των ανηλίκων που έχουν συμπληρώσει το 14^ο έτος της ηλικίας τους είναι πλέον – μετά την τροποποίηση του άρθ. 2 παρ. 1 του π.δ. 25/2022 από τις διατάξεις του άρθ. 87 παρ.1 του ν. 4962/2022 – 10 έτη από την έκδοσή τους[6], ενώ η διάρκεια ισχύος των διαβατηρίων των λοιπών ανηλίκων εξακολουθεί να είναι[7] 3 έτη από την έκδοσή τους.

– ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ. Η διάρκεια ισχύος των διαβατηρίων που χορηγούνται κατ’ εξαίρεση λόγω μετάβασης στην αλλοδαπή κατόπιν προσωρινής άρσης της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα καθορίζεται σε 13 μήνες, ενώ η διάρκεια ισχύος των διαβατηρίων σε περίπτωση μεταγωγής κρατουμένου από σωφρονιστικό κατάστημα της ημεδαπής στην αλλοδαπή (ή και αντιστρόφως) ορίζεται σε 3 μήνες.

*Σημειώνεται πως η νέα 10ετής διάρκεια ισχύος των διαβατηρίων ενηλίκων και ανηλίκων που έχουν συμπληρώσει το 14^ο έτος της ηλικίας τους εφαρμόζεται για τα διαβατήρια που εκδίδονται από την 1^η Σεπτεμβρίου 2022.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Ν.4962/2022: Αναβάθμιση της Αστυνομικής εκπαίδευσης, αναμόρφωση του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Σχολής Αξιωματικών της Ελληνικής Αστυνομίας και άλλες ρυθμίσεις του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη

[2] Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 322,323^Α, 324 Π.Κ.

[3] Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθ. 29 παρ. 5,6,και 7 και του άρθ. 30 παρ. 1 και 2 του ν. 4251/2014.

[4] Μετά την έκλειψη της αιτίας για την οποία εκδόθηκε το διαβατήριο ή την παρέλευσης του χρονικού διαστήματος προσωρινής άρσης του μέτρου ο ενδιαφερόμενος πολίτης οφείλει να παραδώσει προς ακύρωση το διαβατήριο στην υπηρεσία όπου κατατέθηκε το σχετικό αίτημα, εκτός αν συντρέχει λόγος συνέχισης της κατοχής του.

[5] Αποκλειστικά και μόνο για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθ. 46 του π.δ. 292/2003 (Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων στρατολογικής φύσεως)

[6] Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθ. 87 παρ.2 του ν. 4962/2022 δεν οφείλονται πρόσθετα πάγια τέλη χαρτοσήμου μετά από τα πρώτα 5 έτη ισχύος του διαβατηρίου και μέχρι τη συμπλήρωση της 10ετούς ισχύος του.

[7] Σύμφωνα και με τις νέες ρυθμίσεις του άρθ. 87 παρ.1 του ν. 4962/2022.