Βία και παρενόχληση στην εργασία με το νόμο 4808/2021

I
Ο νέος εργατικός νόμος 4808/2021 προβαίνει όχι μόνο στην Κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Eργασίας « Για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης», αλλά και στην υιοθέτηση αυστηρών μέτρων και ρυθμίσεων εκφράζοντας « μηδενική ανοχή» σε κάθε συμπεριφορά βίας και παρενόχλησης και επιβραβεύοντας με «Σήμα ισότητας» κάθε επιχείρηση που προωθεί την πολιτική της ίσης μεταχείρισης εργαζομένων γυναικών και ανδρών, προλαμβάνοντας συγχρόνως και καταπολεμώντας κάθε μορφή βίας και παρενόχλησης.
ΕΝΝΟΙΑ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ
- Κάθε συμπεριφορά, πράξη ή πρακτική, μεμονωμένη ή κατ’ επανάληψη, που αποσκοπεί ή ενδέχεται να οδηγήσει σε σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή οικονομική βλάβη παραβιάζοντας την αξιοπρέπεια του προσώπου, συμπεριλαμβανόμενης της παρενόχλησης λόγω φύλου, και λαμβάνει χώρα στο χώρο της εργασίας, στις μετακινήσεις, αλλά και τις επικοινωνίες που σχετίζονται με αυτήν. Εισάγεται, συνεπώς, η έννοια του εργασιακού εκφοβισμού (mobbing).
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
- Όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα από το συμβατικό καθεστώς τους, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και των ασκουμένων, μαθητευομένων, εθελοντών και των αιτούντων εργασία και εργαζομένων στην άτυπη οικονομία.
II
Το θεσμικό πλαίσιο του νέου νόμου για την αντιμετώπιση αυτών των συμπεριφορών πέραν της «απαγόρευσης κάθε μορφής βίας και παρενόχλησης» στην εργασία στην οποία προβαίνει, κινείται στην κατεύθυνση τόσο της πρόληψης όσο και της αντιμετώπισης των περιστατικών αυτών. Ειδικότερα :
ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ
- Ο εργοδότης οφείλει όχι μόνο να απέχει από συμπεριφορές βίας και παρενόχλησης, αλλά και να διαχειρίζεται κάθε καταγγελία επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή σε αυτές, να παρέχει στους εργαζόμενους πληροφορίες για τους πιθανούς κινδύνους βίας και παρενόχλησης, όπως και συνδρομή και πρόσβαση σε κάθε Αρχή για την εξέταση καταγγελιών.
- Ο εργοδότης οφείλει – μεταξύ άλλων - να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, να γνωστοποιεί στους εργαζόμενους τον επαγγελματικό κίνδυνο από την εργασία τους, να αξιολογεί τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους και να λαμβάνει μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και περιορισμό αυτών.
- Οι επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερα από 20 άτομα υποχρεούνται να υιοθετούν πολιτική μηδενικής ανοχής εκτιμώντας τους κινδύνους βίας και παρενόχλησης, προβαίνοντας σε ενέργειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του προσωπικού, ορίζοντας έναν εργαζόμενο ως «πρόσωπο αναφοράς- σύνδεσμο» αρμόδιο για την καθοδήγηση και ενημέρωση των εργαζομένων και επιπρόσθετα να έχουν μία πολιτική εσωτερικής διαχείρισης καταγγελιών περιστατικών βίας και παρενόχλησης, η οποία θα περιλαμβάνει τουλάχιστον ασφαλείς διαύλους επικοινωνίας για την υποδοχή των καταγγελιών, απαγόρευση αντιποίνων, αμεροληψία στην εξέταση.
ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
- Κάθε πρόσωπο που αντιμετωπίζει περιστατικό βίας και παρενόχλησης έχει δικαίωμα τόσο δικαστικής προστασίας (αποζημίωσης για τη θετική του ζημία, το τυχόν διαφυγόν κέρδος και την ηθική του βλάβη) όσο και προσφυγής ενώπιον της Επιθεώρησης Εργασίας και το Συνήγορο του Πολίτη, όπως και καταγγελίας εντός της επιχείρησης.
- Ο εργοδότης οφείλει να λάβει μέτρα για την παρεμπόδιση και την μη επανάληψη τέτοιων περιστατικών όπως σύσταση συμμόρφωσης, αλλαγή θέσης, ωραρίου, τόπου ή τρόπου εργασίας ή καταγγελίας της σχέσης απασχόλησης.
- Ο εργαζόμενος που υφίσταται περιστατικό βίας και παρενόχλησης έχει δικαίωμα αποχώρησης από τον εργασιακό χώρο για εύλογο χρόνο χωρίς στέρηση των απολαβών του, αφού ενημερώσει εγγράφως τον εργοδότη του, τεκμηριώνοντας την πεποίθησή του.
ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
- Επιλαμβάνεται των προσφυγών των εργαζομένων με εχεμύθεια και τρόπο που να προστατεύει την ιδιωτικότητα και τα προσωπικά δεδομένα των μερών.
- Πρόβλεψη προστίμου για κάθε παράβαση των υποχρεώσεων προληπτικών μέτρων από τον εργοδότη με δυνατότητα μείωσής του κατά 30%, εφόσον υπάρχει συμμόρφωση στις υποδείξεις της Επιθεώρησης Εργασίας και παραίτηση των ενδίκων μέσων.
- Αν πιθανολογηθεί κίνδυνος για την υγεία ή την ασφάλεια του εργαζομένου από περιστατικό βίας ή παρενόχλησης εκδίδεται εντολή προς τον εργοδότη να λάβει άμεσα μέτρα (όπως απομάκρυνσης του από τον χώρο εργασίας, αλλαγής βάρδιας, απασχόλησης με τηλεργασία)
- Προσωρινή διακοπή της λειτουργίας τμήματος ή του συνόλου της επιχείρησης μέχρι 5 ημερών επιβάλλεται, αν επαναληφθεί κάποια παράβαση εντός τεσσάρων ετών από τον αρχικό έλεγχο.
ΣΗΜΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ – ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΩΝ
- Ως επιβράβευση των επιχειρήσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη δράσεων προώθησης της ίσης μεταχείρισης και ίσων ευκαιριών εργαζομένων γυναικών και ανδρών και καταπολέμησης της βίας και παρενόχλησης προβλέφθηκε η χορήγηση «Σήματος Ισότητας».
- Συστήνεται «Εθνικό Συμβούλιο Ισότητας των φύλων» για την προώθηση της ισότητας των φύλων, υπαγόμενο στη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και ισότητας των φύλων.