Την ουσιαστική αντιμετώπιση των αναγκών χιλιάδων ασθενών[1], που πάσχουν από απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες ή από χρόνιες νόσους με εξελικτική πορεία – όπως κακοήθεις νεοπλασίες, ρευματικά και αυτοάνοσα νοσήματα, καρδιαγγειακά νοσήματα, νευρολογικές ή αναπνευστικές παθήσεις- καθώς και των οικογενειών τους, έρχονται να καλύψουν οι ρυθμίσεις για τις Δομές Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών (εφεξής Δ.Α.Φ.Α.) που είναι δημόσιες ή ιδιωτικές μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας, αναπτύσσονται είτε ως αυτόνομες μονάδες ενταγμένες σε νοσοκομεία είτε ως υπηρεσίες ανεξάρτητων οργανισμών, περιλαμβάνοντας ενδεικτικά  Κέντρα Ημερήσιας Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών ή μονάδες παροχής υπηρεσιών κατ’ οίκον φροντίδας σε εξωτερικούς ασθενείς, με στόχο την παροχή ολοκληρωμένης υποστήριξης των ασθενών με τη δυνατότητα συμμετοχής του οικογενειακού περιβάλλοντός τους κατά τα στάδια θεραπείας και νοσηλείας τους και αξιοποίησης της χρήσης σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων τηλεϊατρικής, αλλά και της συνεργασίας με πανεπιστημιακά κέντρα αριστείας για τη διαμόρφωση καινοτόμων ιατρικών πρωτοκόλλων παροχής ανακουφιστικής φροντίδας.

ΕΝΝΟΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ. Αποτελεί μία ολοκληρωμένη παροχή υπηρεσιών για την κάλυψη των αναγκών των ασθενών και των οικογενειών τους, που παρέχεται σε πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο φροντίδας υγείας ανάλογα με τις ανάγκες των ασθενών, διακρίνεται δε σε γενική ανακουφιστική φροντίδα, που περιλαμβάνει την αξιολόγηση και διαχείριση των συμπτωμάτων, την επικοινωνία με τον ασθενή και την οικογένειά του σχετικά με τη διάγνωση, την πρόγνωση και την παραπομπή του σε υπηρεσίες εξειδικευμένης φροντίδας, και στην εξειδικευμένη ανακουφιστική φροντίδα, που παρέχεται από διεπιστημονική ομάδα που αποτελείται τουλάχιστον από γιατρό, νοσηλευτή, κοινωνικό λειτουργό, ψυχολόγο και φυσιοθεραπευτή. 

ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ Η ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ. Αφορά ασθενείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα, τα οποία σχετίζονται με απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες ή με χρόνια εξελικτικές νόσους[2], καθώς και τις οικογένειές τους.

ΣΤΟΧΟΙ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ. Κύριοι στόχοι της ανακουφιστικής φροντίδας είναι η αυτονομία και αξιοπρέπεια χρονίως πασχόντων, η βελτίωση του κόστους νοσηλείας, η δημιουργία σχέσης συνεργασίας ασθενή, οικογένειας και επαγγελματιών υγείας, η αποφυγή έκθεσης του ασθενή σε επιβαρυντικές συνθήκες παρατεινόμενης νοσηλείας σε νοσοκομειακές δομές, η κατάρτιση Εθνικού Μητρώου Ασθενών Ανακουφιστικής Φροντίδας και η διαμόρφωση Δομών υγείας που διασυνδέονται με τις υπάρχουσες δομές.

ΕΝΝΟΙΑ ΔΟΜΩΝ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ (Δ.Α.Φ.Α.). Είναι δημόσιες ή ιδιωτικές μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας για τη διεπιστημονική κάλυψη των αναγκών των ασθενών, που αντιμετωπίζουν προβλήματα τα οποία σχετίζονται με απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες ή με χρόνια εξελικτικές νόσους, καθώς και τη στήριξη των οικογενειών τους.  

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Δ.Α.Φ.Α. Οι Δ.Α.Φ.Α. διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

Ειδικά εξωτερικά Ιατρεία: προσφέρουν διαγνωστικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις, τακτική παρακολούθηση και συμβουλευτική σε ασθενείς που διαμένουν στο σπίτι τους και επισκέπτονται το νοσοκομείο ως εξωτερικοί ασθενείς.

Κέντρα Ημερήσιας Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών: παρέχουν υπηρεσίες σε εξωτερικούς ασθενείς και εντάσσονται σε νοσοκομεία ή σε ανεξάρτητες μονάδες φροντίδας.

Ξενώνες Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών: νοσηλεύουν εσωτερικούς ασθενείς,, όταν η θεραπεία σε νοσοκομείο δεν είναι απαραίτητη και η φροντίδα στο σπίτι δεν είναι εφικτή.

Μονάδες παροχής υπηρεσιών κατ’ οίκον ανακουφιστικής φροντίδας: παρέχουν  φροντίδα σε ασθενείς που τη χρειάζονται στο σπίτι και υποστήριξη στις οικογένειές τους.

Μονάδες Ανακουφιστικής Φροντίδας Ασθενών: παρέχουν ανακουφιστική φροντίδα στο πλαίσιο λειτουργίας νοσοκομείων ή ιδιωτικών κλινικών, που θεωρούνται ως φορείς δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ Δ.Α.Φ.Α.  Τις Δομές αυτές μπορούν να οργανώνουν και να λειτουργούν τα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., οι Διοικήσεις Υγειονομικών Περιφερειών, οι ιδιωτικές κλινικές , τα κοινωφελή ιδρύματα, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα και οι ενώσεις προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εφόσον στον καταστατικό σκοπό τους περιλαμβάνεται η παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΩΝ Δ.Α.Φ.Α.  Οι υπηρεσίες που παρέχονται από τις Δ.Α.Φ.Α αποζημιώνονται με νοσήλια ή με τροφεία[3], αν πρόκειται για παροχή υπηρεσιών εντός δομών, ή ανά επίσκεψη, αν πρόκειται για υπηρεσίες  κατ’ οίκον. Η δαπάνη των υπηρεσιών αυτών μπορεί να καλύπτεται από τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ  Δ.Α.Φ.Α. Οι διοικήσεις των νοσοκομείων ή των ιδιωτικών κλινικών εντός των οποίων λειτουργούν οι Δ.Α.Φ.Α. μπορούν να συνάπτουν συνεργασίες με πανεπιστημιακά κέντρα αριστείας με τη μορφή προγραμματικών συμβάσεων με σκοπό τη διαμόρφωση καινοτόμων ιατρικών πρωτοκόλλων παροχής ανακουφιστικής  φροντίδας.

ΧΡΟΝΟΣ ΕΝΑΡΞΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Δ.Α.Φ.Α. Με Προεδρικό Διάταγμα και Υπουργικές Αποφάσεις που θα εκδοθούν θα καθοριστούν οι όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας τους, ενώ οι ήδη λειτουργούσες Δ.Α.Φ.Α. υποχρεούνται να προσαρμοστούν στα ανωτέρω εντός 5 ετών από την έναρξη ισχύος τους.

Ελεονώρα Αναγνώστου
Δικηγόρος
D.E.A. Droit Economique et Social
Université Paris IX – Dauphine

[1] Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση του ν. 5007/2022 (ΦΕΚ 241/Τ.Α/23.12.2022),  υπολογίζεται ότι στη χώρα μας οι ασθενείς με τις νόσους αυτές αγγίζουν τον αριθμό των 135.000.

[2] Όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, νευρολογικές ή αναπνευστικές παθήσεις, νεοπλασματικά νοσήματα, αιματολογικές κακοήθειες ανεξαρτήτου σταδίου, λοιμώδη νοσήματα, παθήσεις του ουροποιητικού (χρόνια νεφρική νόσος), ρευματικά και αυτοάνοσα νοσήματα, ασθενικότητα λόγω προχωρημένης ηλικίας (Alzheimer, άνοια).

[3] Τα νοσήλια αποτελούν το χρηματικό ποσό που καταβάλλεται για τη νοσηλεία του ασθενή, ενώ το νοσήλιο-τροφείο, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τη διαμονή, διατροφή, περίθαλψη, ψυχολογική υποστήριξη του ασθενή.