Με τον ν. 5094/2024[1], αφενός επήλθαν τροποποιήσεις στη λειτουργία των δημόσιων πανεπιστημίων, μέσα από την τροποποίηση των διατάξεων του ν. 4957/2022 και αφετέρου εισήχθησαν διατάξεις που καθορίζουν ένα ενιαίο πλαίσιο αδειοδότησης της εγκατάστασης και λειτουργίας παραρτήματος μητρικού ιδρύματος υπό τη μορφή Νομικού Προσώπου Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.) από αναγνωρισμένα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της αλλοδαπής. Τα κυριότερα σημεία του νόμου, είναι τα εξής:

✔ Επήλθαν οργανωσιακές αλλαγές στη δομή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, στις οποίες περιλαμβάνεται και η ένταξη σε αυτό, τμημάτων του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος.

✔ Εκσυγχρονίστηκε, σύμφωνα με το άρθρο 13 του ν. 5094/2024, το πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, μέσω της διεύρυνσης του σκοπού του Ε.Α.Π., ώστε να περιλαμβάνει και την παροχή παιδαγωγικής εκπαίδευσης, κατάρτισης, επιμόρφωσης και εξειδίκευσης, καθώς και της ενίσχυσης της συγκροτημένης και συστηματικής πιστοποίησης των διαδικασιών, του περιεχομένου και των δομών που δραστηριοποιούνται στην ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην Ελλάδα.

✔ Βελτιώθηκε – σύμφωνα με το άρθρο 37 του ν. 5094/2024 – η λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), μέσω της ενίσχυσης του αυτοδιοίκητου, της οικονομικής και της διοικητικής αυτοτέλειας, της εξωστρέφειας των δημοσίων πανεπιστημίων, της απλοποίησης και της ευελιξίας της λειτουργίας των οργάνων διοίκησης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, καθώς και της προώθησης του ψηφιακού μετασχηματισμού και της αποτελεσματικότερης αξιοποίησης της περιουσίας τους.

✔ Ρυθμίσθηκε η διαδικασία αδειοδότησης της εγκατάστασης και λειτουργίας στην Ελλάδα παραρτημάτων μητρικών ιδρυμάτων υπό τη μορφή Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (Ν.Π.Π.Ε.) (εφεξής «παράρτημα- Ν.Π.Π.Ε).

Ειδικά, ως προς την τελευταία προσθήκη, του ν. 5094/2024, περί αδειοδότησης και λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, αναφέρουμε συνοπτικά τα εξής:

• Τα παραρτήματα Ν.Π.Π.Ε, απονέμουν τίτλους σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, συνδέονται με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα που εδρεύουν και είναι αναγνωρισμένα σε άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε τρίτες χώρες και αδειοδοτούνται μετά από συγκεκριμένα διαδικασία και ύστερα από αξιολόγηση των αρμόδιων οργάνων της χώρας.
• Πρόκειται για νομικά πρόσωπα ειδικού σκοπού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με αποκλειστικό σκοπό την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης, τα οποία συνδέονται απευθείας με το μητρικό ίδρυμα και αποτελούν παράρτημά τους στην Ελλάδα, με βάση απόφαση του μητρικού ιδρύματος ή εκπαιδευτική συμφωνία του[2].
• Τα μητρικά ιδρύματα, είναι κρατικά ή ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, τα οποία εδρεύουν και λειτουργούν σε χώρα άλλου κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή τρίτης χώρας, τα οποία αιτούνται την εγκατάσταση και λειτουργία παραρτήματός τους και παρέχουν προγράμματα σπουδών πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου ανώτατης εκπαίδευσης, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχουν κατ’ ελάχιστον ένα πρόγραμμα πρώτου κύκλου σπουδών και απονέμουν αντίστοιχους τίτλους σπουδών.
• Διοικούνται από το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο έχει εγκριθεί από το μητρικό ίδρυμα, που ορίζεται στο καταστατικό, και είναι αρμόδιο να αποφασίζει για κάθε πράξη που αφορά στη διοίκησή τους.
• Τηρούν επίσημο ιστότοπο και εφαρμόζουν τις αρχές της διαφάνειας και της δημοσιότητας. Στον ιστότοπο, αναρτώνται υποχρεωτικά όλα τα στοιχεία των μελών του εκπαιδευτικού τους προσωπικού, των προγραμμάτων σπουδών τους, του ύψους των διδάκτρων και των λοιπών οικονομικών επιβαρύνσεων.
• Η λειτουργία των Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, όσον αφορά την παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών, αρχίζει από το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026.

Μαρία Αικατερίνη Δ. Παπαδοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ Ιστορίας και Θεωρίας Δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Αστικού δικαίου, Νομική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ
Δ.Μ.Σ Εμπορικού Δικαίου, Νομική Σχολή Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

[1] Ν.5094/2024 (ΦΕΚ α’39/13.03.2024) με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων και άλλες διατάξεις».

[2] Δεσμευτική ειδική συμφωνία μεταξύ μητρικού ιδρύματος και παραρτήματος μητρικού, που εξασφαλίζει πλήρως την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων του παραρτήματος μέσω συνεχούς και ενδελεχούς ελέγχου επί της λειτουργίας του.