Οι ψηφιακές δεξιότητες έχουν καταστεί απαραίτητες σε όλους σχεδόν τους τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας, καθώς και βασική προϋπόθεση για την κοινωνική ένταξη, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, την απασχόληση, την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη των ατόμων. Γι’ αυτό και η ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.).[1] Ωστόσο, από τα στοιχεία της διεθνούς μελέτης για τις γνώσεις χρήσης υπολογιστών και πληροφοριών (ICILS), προέκυψε ότι το 2018, περίπου το 34% των μαθητών στην Ένωση αξιολογήθηκαν ως χαμηλών επιδόσεων όσον αφορά τις ψηφιακές τους δεξιότητες (έναντι στόχου για 15%) και το 2021, μόνο το 54% των ατόμων ηλικίας 16-74 διέθετε τουλάχιστον τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες (έναντι του στόχου για 80%). Επιπλέον, η μελέτη κατέδειξε ότι περισσότερο από το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού της Ε.Ε. δεν διαθέτει τις ψηφιακές δεξιότητες που απαιτούνται στις περισσότερες θέσεις εργασίας και ο αριθμός των 9 εκατομμυρίων ειδικών που απασχολούνταν στην Τεχνολογία των Πληροφοριών και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) το 2021 δεν επαρκούσε για την κάλυψη των αναγκών της αγοράς εργασίας (στόχος για 20 εκατομμύρια). Τέλος, στη μελέτη παρατηρήθηκε ότι ο τομέας της ΤΠΕ πάσχει από σοβαρή ανισορροπία μεταξύ των φύλων, καθώς το 81% των απασχολούμενων σε αυτόν είναι άνδρες. Βασική αιτία των χαμηλών επιδόσεων στις ψηφιακές δεξιότητες αποτελεί η ανεπαρκής παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Με την προσφάτως δημοσιευθείσα Πρόταση Σύστασης του Συμβουλίου (COM (2023) 206 final)[2], η Ε.Ε. παρέχει κατευθύνσεις και προτείνει δράσεις στα κράτη μέλη, προκειμένου να βελτιώσουν την παροχή ψηφιακών δεξιοτήτων όλων των επιπέδων (βασικό, προηγμένο και εξειδικευμένο) στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση.

• ΟΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Σύμφωνα με την ως άνω Πρόταση Σύστασης του Συμβουλίου, συνιστάται στα κράτη μέλη, κυρίως:

– να εισάγουν προοδευτικά τη διδασκαλία των ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ξεκινώντας από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ), συνεχίζοντας στην πρωτοβάθμια, τη δευτεροβάθμια και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ) και καταλήγοντας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων,

– να ξεκινούν νωρίς την καθοδήγηση των εκπαιδευομένων στον ψηφιακό κόσμο, εισάγοντας ήδη από το στάδιο της ΠΕΦ δραστηριότητες μάθησης ψηφιακών δεξιοτήτων που βασίζονται για παράδειγμα στο παιχνίδι,

– να στηρίξουν την διδασκαλία των ψηφιακών δεξιοτήτων μέσω άλλων μαθημάτων, όπως των μαθηματικών και των θετικών επιστημών εν γένει,

– να στηρίξουν την υψηλής ποιότητας εκπαίδευση πληροφορικής στο σχολείο, ιδίως, με την αξιοποίηση ευκαιριών για ανάπτυξη παιδαγωγικών μεθόδων μέσω των Ακαδημιών Εκπαιδευτικών Erasmus,

– να θεσπίσουν μέτρα για την πρόσληψη και την κατάρτιση εξειδικευμένων εκπαιδευτικών στον τομέα της πληροφορικής και των προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών,

– να διασφαλίσουν την ανάπτυξη εξειδικευμένων ψηφιακών δεξιοτήτων στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, για παράδειγμα επεκτείνοντας τα επαγγελματικά προγράμματα σε τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και η ανάπτυξη λογισμικού,

– να προωθήσουν την ανάπτυξη ευρέος φάσματος ψηφιακών δεξιοτήτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, π.χ. με την εισαγωγή μαθημάτων ψηφιακών δεξιοτήτων σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους, με στόχο την ενίσχυση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων σε όλους τους φοιτητές, ανεξάρτητα από τον τομέα της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας,

– να αναπτύξουν μεθόδους αντιμετώπισης της έλλειψης ειδικών στις ΤΠΕ, π.χ. μέσω της προσέλκυσης ταλέντων από το εξωτερικό, αξιοποιώντας την οδηγία για την Μπλε Κάρτα και τις εταιρικές σχέσεις προσέλκυσης ταλέντων και

– να παρέχουν την απαραίτητη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων, π.χ. χρησιμοποιώντας εθνικά και ενωσιακά κονδύλια, συμπεριλαμβανομένων, ιδίως, του Erasmus, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Βλ. Σχέδιο Δράσης για την Ψηφιακή Εκπαίδευση 2021-2027, COM (2020) 624 final

[2] Πρόταση Σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση της παροχής ψηφιακών δεξιοτήτων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, COM (2023) 206 final, Στρασβούργο, 18-4-2023