Για την πλήρη και αποτελεσματική ισότητα συμμετοχής των ατόμων με αναπηρίες στην κοινωνία απαιτείται η βελτίωση της πρόσβασής τους σε βασικά προϊόντα και υπηρεσίες. Τα μέτρα που πρέπει να λάβουν οι πάροχοι υπηρεσιών και οι κατασκευαστές προϊόντων για να διασφαλίσουν την παροχή πρόσβασης στα άτομα αυτά ορίζει ο Ν. 4994/2022^[1], ο οποίος  ενσωματώνει την Οδηγία 2019/882[2], ώστε τα θεσπιζόμενα μέτρα να είναι εναρμονισμένα με τις απαιτήσεις τις Ε.Ε.

✔ ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΤΗΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ

Σύμφωνα με τον ως άνω νόμο, υποχρέωση τήρησης των απαιτήσεων προσβασιμότητας έχουν οι πάροχοι τραπεζικών υπηρεσιών, οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce), ηλεκτρονικών επικοινωνιών (σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, internet) και επιβατικών μεταφορών, καθώς και οι πάροχοι υπηρεσιών που παρέχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (συνδρομητικών καναλιών). Την υποχρέωση αυτή έχουν επίσης οι κατασκευαστές, οι εξουσιοδοτημένοι αντιπρόσωποι, οι εισαγωγείς και οι διανομείς των εξής προϊόντων: επιτραπέζιων υπολογιστών, φορητών υπολογιστών (laptops), έξυπνων τηλεφώνων (smartphones), ταμπλετών (tablets), συσκευών ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων, τερματικών πληρωμών (POS), αυτόματων ταμειακών μηχανών (ATM), μηχανημάτων έκδοσης και ελέγχου εισιτηρίων, διαδραστικών τερματικών αυτοεξυπηρέτησης που παρέχουν πληροφορίες και τερματικού εξοπλισμού καταναλωτών που χρησιμοποιείται για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και για την πρόσβαση σε υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (μόντεμ, αποκωδικοποιητές).

✔ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Οι κατασκευαστές υποχρεούνται, μεταξύ άλλων, να εξασφαλίζουν ότι τα προϊόντα που διαθέτουν στην αγορά είναι σχεδιασμένα και κατασκευασμένα σύμφωνα με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας και ιδίως, ότι οι πληροφορίες λειτουργίας των προϊόντων είναι διαθέσιμες με περισσότερα από ένα αισθητηριακά κανάλια (π.χ. οπτικές, ακουστικές και απτικές πληροφορίες που υποδεικνύουν το σημείο εισαγωγής της κάρτας σε τερματικά αυτοεξυπηρέτησης, ώστε τυφλοί και κωφοί να μπορούν να κάνουν χρήση του τερματικού), ότι οι οδηγίες χρήσης των προϊόντων παρουσιάζονται με κατανοητό τρόπο (π.χ. διατύπωση με σαφή διάρθρωση, ώστε να είναι κατανοητές από άτομα με διανοητική αναπηρία) και ότι η διεπαφή χρήστη είναι δυνατή από άτομα με αναπηρία (π.χ. μεγαλύτερα και καλά διαχωρισμένα κουμπιά στις οθόνες αφής).

✔ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Οι πάροχοι υπηρεσιών υποχρεούνται, μεταξύ άλλων, να σχεδιάζουν και να παρέχουν υπηρεσίες σύμφωνα με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας. Ειδικότερα, οι πάροχοι τραπεζικών υπηρεσιών υποχρεούνται να προσαρμόζουν τις διαδικασίες και τα έγγραφά τους στις απαιτήσεις προσβασιμότητας και ιδίως, να διαθέτουν εύχρηστες μεθόδους ταυτοποίησης (π.χ. οι διάλογοι αναγνώρισης ταυτότητας στην οθόνη να είναι αναγνώσιμοι από αναγνώστες οθόνης, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται από τυφλούς), οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικού εμπορίου πρέπει, κυρίως, να διασφαλίζουν την προσβασιμότητα της λειτουργίας πληρωμής (π.χ. η διεπαφή χρήστη υπηρεσιών πληρωμής να είναι διαθέσιμη φωνητικά), οι πάροχοι οι υπηρεσιών ηλεκτρονικής επικοινωνίας υποχρεούνται, μεταξύ άλλων, να παρέχουν κείμενο σε πραγματικό χρόνο επιπλέον της φωνητικής επικοινωνίας (π.χ. γραφή και λήψη κειμένου με αλληλεπιδραστικό τρόπο και σε πραγματικό χρόνο για τους βαρήκοους) και οι πάροχοι υπηρεσιών επιβατικών μεταφορών υποχρεούνται, ιδίως, να χορηγούν ταξιδιωτικές πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο (π.χ. πίνακες δρομολογίων και ανταποκρίσεων).

✔ ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ

Η αρμόδια αρχή εποπτείας της αγοράς παρακολουθεί και ελέγχει τη συμμόρφωση των υπηρεσιών και των προϊόντων με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας και αν διαπιστώσει ότι το ελεγχόμενο προϊόν ή η υπηρεσία δεν συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις αυτές, τότε δύναται να λαμβάνει, μεταξύ άλλων, αναλόγως τις ακόλουθες διοικητικές κυρώσεις: α) σύσταση στους πάροχους και τους κατασκευαστές για διορθωτικά μέτρα, β) προσωρινή δέσμευση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, γ) απαγόρευση κυκλοφορίας και διαθεσιμότητας στην αγορά, δ) υψηλά χρηματικά πρόστιμα.

✔ ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

Η εφαρμογή του μέτρου αρχίζει από την 28η Ιουνίου 2025, εκτός από τις περιπτώσεις για τις οποίες ο ανωτέρω νόμος προβλέπει διαφορετικά.

Ιφιγένεια Διαμαντοπούλου
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών ΠΑ.ΠΕΙ.
Υποψήφια Διδάκτωρ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών Παντείου Πανεπιστημίου

[1] Ν. 4994/2022 (ΦΕΚ 215/Τ.Β΄/18-11-2022): «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης»

[2] Οδηγία (EE) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών, L 151/70, 7-6-2019