Την 27η Μαΐου δημοσιεύτηκε ο πρώτος Εθνικός Κλιματικός Νόμος (ν. 4936/2022)[1], σκοπός του οποίου είναι η δημιουργία ενός συνεκτικού πλαισίου για τη βελτίωση της προσαρμοστικής ικανότητας και της κλιματικής ανθεκτικότητας της χώρας, αλλά και για τη διασφάλιση της σταδιακής μετάβασής της στην κλιματική ουδετερότητα[2] έως το έτος 2050, με τον πλέον περιβαλλοντικά βιώσιμο, κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Οι θεσπιζόμενες πολιτικές και τα μέτρα για το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής έχουν ως στόχο τη μείωση των εκπομπών[3] και την αύξηση των απορροφήσεων, την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου στους επενδυτές και τους πολίτες, και την ομαλή μετάβαση της οικονομίας και της κοινωνίας στην κλιματική ουδετερότητα.

Για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας, προβλέπονται, μεταξύ άλλων, μέτρα για τη μείωση των εκπομπών από τα κτίρια.[4] Συγκεκριμένα:

✔ Από την 1η Ιανουαρίου 2025 απαγορεύεται η πώληση και εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Σε όποιον πωλεί ή εγκαθιστά καυστήρες πετρελαίου θέρμανσης κατά παράβαση της ανωτέρω υποχρέωσης, επιβάλλονται πρόστιμο και σφράγιση του καυστήρα.[5]

✔ Από την 1η Ιανουαρίου 2030, επιτρέπεται αποκλειστικά η πώληση πετρελαίου θέρμανσης, το οποίο είναι αναμεμειγμένο σε ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) κατ’ όγκο με ανανεώσιμα υγρά καύσιμα. Σε όποιον πωλεί πετρέλαιο θέρμανσης κατά παράβαση του πρώτου εδαφίου επιβάλλεται πρόστιμο.[6]

✔ Για αιτήσεις έκδοσης οικοδομικών αδειών ανέγερσης νέων κτιρίων ή προσθηκών σε υφιστάμενα κτίρια που υποβάλλονται από την 1η Ιανουαρίου 2023, τα ειδικά κτίρια της παρ. 21 του άρθρου 2 του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ν. 4067/2012)[7], εξαιρουμένων των τουριστικών καταλυμάτων και των ναών, με κάλυψη μεγαλύτερη των πεντακοσίων (500) τ.μ., υποχρεούνται να τοποθετούν συστήματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά ή θερμικά ηλιακά συστήματα σε ποσοστό που αντιστοιχεί στο τριάντα τοις εκατό (30%) τουλάχιστον της κάλυψης.

✔ Στον Κανονισμό Λειτουργίας Καθεστώτος Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν. 4843/2021 καθορίζονται επιπρόσθετα και η δυνατότητα μεταφοράς ελλειμμάτων των υπόχρεων από την περίοδο 2014 – 2020 στην περίοδο 2021 -2030, καθώς και ο τρόπος εκπλήρωσης της δυνατότητας αυτής, προκειμένου στη νέα αυτή περίοδο, να μπορούν να υλοποιηθούν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

✔ Διευρύνονται οι χρηματοδοτούμενες δράσεις από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με σκοπό την αντικατάσταση συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με καύσιμο πετρέλαιο ή στερεά καύσιμα ή συνδέονται με σύστημα τηλεθέρμανσης, με συστήματα θέρμανσης φυσικού αερίου στον οικιακό τομέα, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και τον περιορισμό των αέριων εκπομπών ρύπων, μέσω οικονομικών κινήτρων, εντός της ελληνικής επικράτειας.

Χριστίνα Ζήση
Δικηγόρος
Δ.Μ.Σ. Γενικού Αστικού Δικαίου E.Κ.Π.Α.

[1] Σε αντιστοιχία με τη Συμφωνία των Παρισίων, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 4426/2016 και του στόχου κλιματικής ουδετερότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), ως το 2050, του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 2021 «για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 401/2009 και (ΕΕ) 2018/1999».

[2]Ως κλιματική ουδετερότητα ή μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ορίζεται ο  ισοσκελισμός των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από πηγές και των απορροφήσεών τους από καταβόθρες. Πηγή είναι κάθε διεργασία, δραστηριότητα ή μηχανισμός που ελευθερώνει στην ατμόσφαιρα αέριο θερμοκηπίου, αερόλυμα ή πρόδρομη ουσία αερίου θερμοκηπίου. Ως καταβόθρες νοούνται οι διεργασίες, δραστηριότητες ή μηχανισμοί που απορροφούν από την ατμόσφαιρα αέριο θερμοκηπίου, αερόλυμα ή πρόδρομη ουσία αερίου θερμοκηπίου.

[3] Εκπομπές: Οι εκπομπές στην ατμόσφαιρα ανθρωπογενών αερίων του θερμοκηπίου από πηγές. Απορροφήσεις: Οι απορροφήσεις από την ατμόσφαιρα ανθρωπογενών αερίων του θερμοκηπίου από καταβόθρες.

[4] Βλ. άρθρο 17 Εθνικού Κλιματικού Νόμου.

[5] Το ύψος του προστίμου ορίζεται σε ποσό τριπλάσιο της τιμής πώλησης του καυστήρα. Τυχόν κυρώσεις που προβλέπονται από άλλους νόμους δεν θίγονται από την εφαρμογή της παρούσας πρόβλεψης.

[6] Το ύψος του προστίμου ορίζεται σε ποσό τριπλάσιο της αξίας του πωληθέντος καυσίμου στον τελικό καταναλωτή.

[7] Ειδικά κτίρια είναι τα κτίρια, των οποίων η κύρια χρήση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% της συνολικής επιφάνειας δόμησης τους δεν είναι η κατοικία.